مفهوم شورش و شورشي و چگونگي رو در رويي دولت اسلامي با شورشيان از منظر فقه

از نگاه فقه، شورشيان به كساني اطلاق مي‎شود كه فراتر از نقد و انتقاد، بر ضد پيشواي عادل مسلمان، قيام نمايند و بر عليه دولت اسلامي وارد جنگ شوند و يا تحركات خشونت‎آميز، به مقابله و معارضه با آن بر خيزند. مقصود از «دولت اسلامي» هرگونه حاكميتي است كه توسط حاكمي عادل؛ اعم از معصوم و يا غير او بر جوامع اسلامي اِعمال شود. گرچه سمت و سوي مستقيم روايات وارده در اين باب و نيز ظاهر عبارت‎هايي از فقها، شوريدن بر امام معصوم7 است، ولي با تكيه بر دلايل و شواهدي چند، مي‎توان احكام مربوط به اين گروه را بر شورشيان بر ولي فقيه نيز تعميم داد. دولت اسلامي، پيش از هرگونه اقدام نظامي و انتظامي، بايد اين گروه را ارشاد و راهنمايي كند و با آنان اتمام حجت نمايد و در صورت بي‎تأثيربودن اين كار، مقابله انتظامي و نظامي با آنان جايز، بلكه واجب خواهد بود. ايشان در زمره كافران محسوب نمي‎شوند و لذا احكام غسل و كفن و نماز، بر كشته‎هاي آنان جاري است و زنان و كودكانشان به اسارت در نمي‎آيند. بحث اين مقاله، به شيوۀ تحليلي ـ توصيفي دنبال خواهد شد.