نگرشي مقايسه اي بر «مطالعات توسعه» در رهيافت هاي اقتصاد سياسي بين الملل و روابط بين الملل

بحث در خصوص مفهوم توسعه و ابعاد مختلف آن در علوم اجتماعي و علوم انساني همواره موضوعي مناقشه برانگيز بوده است و به خصوص با ظهور رويكردهاي انتقادي در علوم اجتماعي و سياسي بر دامنه مناقشات در خصوص آن افزوده شده است. حتي در روابط بين الملل به دليل غلبه مسايل روش شناسانه و معرفت شناسانه و گستردگي مسائل انتزاعي، يافتن يك چارچوب مفهومي كه با كمك آن بتوان مسايل و موضوعات بسيار متنوع و گسترده در خصوص توسعه اقتصادي و سياسي در كشورهاي مختلف را مطالعه نمود، دشوار است؛ ضمن آن كه اين ديسيپلين لزوماً مباحث توسعه اي نظير توسعه سياسي يا اقتصادي را در اولويت يا كانون توجه خود قرار نمي دهد. اين در حالي است كه در «دنياي جهاني شده» امروز اقتصاد سياسي بين الملل همچنان به عنوان يك ديسيپلين مطالعاتي مستقل سعي دارد متغيرهاي كلان سياسي و اقتصادي بين المللي را در قالب رويكردهاي متنوع و چندگانه خود مورد مطالعه و بررسي قرار دهد. با توجه به آن كه به منظور انجام مطالعات مقايسه اي در ارتباط با جايگاه كشورها يا واحدهاي سياسي در نظام بين الملل نيازمند چارچوب نظري روشني مي باشيم و با توجه به تنوع و گستردگي مسايل سياسي و اقتصادي امروز، سئوال اصلي آن است كه «مفهوم توسعه در رويكردهاي روابط بين الملل و اقتصاد سياسي بين الملل چه جايگاهي دارد و امروزه كدام يك از اين دو ديسيپلين مطالعاتي از قدرت تبيين و توضيح دهندگي بيشتري در خصوص مفهوم مناقشه برانگيز توسعه برخوردار هستند؟» در پاسخ، فرضيه اين مقاله بر اين شالوده استوار گرديده است كه «مفهوم توسعه در كانون توجه ديسيپلين مطالعاتي اقتصاد سياسي بين الملل قرار دارد و اقتصاد سياسي بين الملل به دليل ترجيح در دوري جستن از چالش ها و دشواري هاي روش شناسانه و معرفت شناسانه و تمركز بر فهم و تبيين مسايل محسوس و عيني در عرصه سياست و اقتصاد بين الملل ديسپلين مطالعاتي كارآمدتري براي مطالعات توسعه است».