گردآوري و بررسي واژگان و اصطلاحات كم‌ كاربرد دامداري در گويش لري دهستان دشت‌روم

«دشت­ روم» يكي از دهستان­ هاي شهرستان ياسوج در استان كهگيلويه و بويراحمد است. گونۀ زباني اين دهستان -گويش لري - به دلايل متعدد، از جمله ارتباط اندك مردم آن با گويشوران فارسي معيار، تا حدودي دست­ نخورده باقي مانده ­است. اين منطقه به دليل آب و هواي مناسب، در گذشته محل ييلاق عشاير دامدار بوده ­است، به همين سبب كاربرد واژه ­ها و اصطلاحات دامداري در اين منطقه بسامد بالايي دارد. ولي در پي اجراي برنامۀ اسكان عشاير در دورۀ رضا­شاه و كاهش دامداري متحرك، دشت­ روم اكنون به كمربندي از باغ­ هاي سيب و هلو تبديل شده ­است و بيم آن مي­ رود كه واژگان و اصطلاحات دامداري به مرور زمان فراموش شود. با توجّه به اين­كه مطالعه دربارۀ واژگان، اصطلاحات و تعابير اين گونۀ زباني افزون بر فوايد مردم ­شناسانه و زبان­ شناسانۀ آن ممكن است در حل برخي از مشكلات زباني و معنايي متون كهن فارسي مفيد و مؤثر باشد؛ در اين جستار تلاش شده ­است كه مهم ­ترين واژگان و اصطلاحات دامداري اين روستا-كه طي پژوهشي ميداني گردآوري شده و با منابع كتابخانه­ اي تكميل گرديده ­است- به صورت موضوعي تدوين شود و افزون بر آن تا جاي ممكن نيز ريشه ­يابي گردند. در مجموع، 150 واژه و اصطلاح به دست آمده كه برخي از آن‌ها بر پيوند مستقيم ­تر اين گويش با زبان پارسي باستان و اساطير كهن ايراني دلالت دارد.

Dashtrom is one of Yasooj's villages in Kohgiluyeh and Boyer Ahmad province. The linguistic type of this village, Lori dialect, for a variety of reasons including the low communication of its small population with Persian dialects, remains to some extent unaltered. Due to the good weather of this region in the past, the area has been the site of the travelling livestock, so the use of linguistic terms and expressions of them in this region is frequent. But after the settlement program of them in the Reza Shah era and reducing the livestock farming, Dashtrom has now become the garden of apples and peaches, and it is feared that livestock vocabularies and terminologies are forgotten in time. Considering that the study of the vocabulary, terminology, and interpretations of this type of language, in addition to its ethnological and linguistic benefits, it may be helpful in solving some of the language and semantic problems of ancient Persian texts. In this essay, the most important vocabularies and terminologies of the livestock of this village have been gathered through field research and completed with library resources. It has been attempted to formulate them in a thematic way and, moreover, to find their root as much as possible. The total of 150 words and terms has been obtained, and the existence of some terms and expressions on the direct connection of this dialect with the ancient Persian language and ancient mythology has been indicated.