جنگ نيابتي ايران و عربستان سعودي در منطقه غرب آسيا: مطالعه موردي بحران سوريه

Iran-Saudi Arabia's proxy War in West Asia: Case Study of the Syrian Crisis

تهاجم نظامي ايالات‌متحده امريكا به عراق (2003 م) و تغيير موازنه قدرت در منطقه منجر به تنش در مناسبات ايران و عربستان سعودي شده است. رقابت دو كشور براي كسب برتري منطقه‌اي اگرچه آن‌ها را وارد چرخه درگيري نظامي مستقيم نكرده است، اما به‌عنوان نماينده ايدئولوژي سياسي متضاد در منطقه از آن به‌صورت ابزاري براي تعقيب منافع خود و متحدان منطقه‌اي بهره‌برداري كرده‌اند. دو كشور در چهارچوب مجموعه‌اي از جنگ‌هاي نيابتي به گسترش فرقه‌گرايي در كشورهاي ضعيف منطقه اقدام كردند. در اين ميان يكي از مسائلي كه منجر به تنش در روابط ميان دو كشور شده است جنگ داخلي سوريه است. نويسنده با بهره‌گيري از روش توصيفي – تحليلي به دنبال پاسخ به اين پرسش بوده است كه آيا رقابت ايران و عربستان در بحران سوريه در قالب جنگ‌هاي نيابتي قابل تبيين است؟ فرضيه پژوهش اين است كه دو دولت ايران و عربستان در بحران سوريه درگير يك جنگ نيابتي بودند و از طريق آن درصدد افزايش نفوذ خود و كاهش نفوذ رقيب هستند. يافته‌هاي پژوهش حاكي از آن است كه دولت جمهوري اسلامي ايران (حامي) سعي كرده است با حمايت از دولت سوريه (نائب) مجراي كمك به حزب‌الله لبنان را حفظ كرده و موقعيت و نفوذ خود را در منطقه شامات افزايش دهد در مقابل عربستان سعودي درصدد است با سقوط رژيم اسد و قطع راه‌هاي مواصلاتي كمك ايران به حزب‌الله از طريق حمايت از گروه‌هاي مخالف نظام (نائب) منجر به كاهش نفوذ ايران در اين منطقه شود و موازنه قدرت را به نفع خويش تغيير دهد.

The US military invasion of Iraq (2003) and the shift in the balance of power in the region have led to tension in relations between Iran and Saudi Arabia. Their rivalry for regional hegemony, although they have not entered the two countries into a military conflict cycle, but represent two opposing political ideologies in the region, which used it as a means to pursue their own interests and regional allies. Through proxy wars, they launched sectarianism in weak countries of the region. One of the issues that has led to tension in relations between the two countries is the Syrian civil war. Using the descriptive-analytical method, the author sought to answer the question of whether the competition between Iran and Saudi Arabia in the Syrian crisis can be explained in the form of proxy wars? The hypothesis in response to this question is that the two Iranian and Saudi governments are involved in a proxy war in the Syrian crisis trying to increase their influence and reduce the rival’s influence. The findings show that the Government of the Islamic Republic of Iran (the sponsor) has tried to maintain Lebanon’s support channel for the Syrian government (proxy) and help increase its position and influence in the region of Levant. In contrast, Saudi Arabia seeks to reduce the influence of Iran in the region by altering the balance of power in the wake of the collapse of the Assad regime and the interruption of Iranian aid to Hezbollah by supporting opposition groups.