چكيده فارسي :
عقل و تفكر وجه بارز امتياز انسان است. گوهر عقل با پرسش‌گري بارور مي‌شود. از اين رو در آموزه‌هاي اسلامي در روند معرفت‌افزايي انسان، روحيه كنجكاوي و پرسش‌گري او مورد تشويق قرار گرفته است. مفهوم عباراتي نظير: «سل تفقها و لا تسال تعنتا» و «سلوني قبل ان تفقدوني» در نهج البلاغه، از يك‌سو بيانگر ضرورت پرسش‌گري در كنار انگيزه سؤال وي است و از سوي ديگر پاسخ‌گويي شايسته به پرسش‌ها را مورد تاكيد قرار داده است. اين پژوهش، نحوه و گونه‌هاي پاسخ امام عليه السلام را معطوف به ارتقاء جايگاه انساني و در راستاي تربيت وي براي نيل به مراتب كمال مي‌داند و در يك نگاه كلي مواجهه امام عليه السلام را در چنين مواردي، پاسخ به حس كنجكاوي برخاسته از فطرت آدمي پرسش‌گران و به رسميت شناختن خصوصيت حق‌طلبي آدميان مي‌داند. در نظر داشتن مؤلفه‌هايي نظير ويژگي‌هاي شخصيتي پرسش‌گر و فضاي پرسش و باورهاي حاكم بر آن و موضوع مورد سوال، امام عليه السلام را بر آن داشته تا گاهي به سوال‌ها، پاسخي شفاف بدهد و زماني بنا به مصالحي از پاسخ‌گويي امتناع ورزد، همان‌گونه كه گاهي پاسخ‌ها اجمالي و زماني تفصيلي و همراه با تحليل، اقناع و اتمام حجت و روشنگري است.
چكيده لاتين :
Reasoning and thinking have been known as particularities of human being. Therefore, in Islamic teachings on human awareness, human state of being curious and questioner has been encouraged. Such phrases as: »ask for finding out, don’t ask for bothering« and »ask me before you miss me« in Nahj al-Balaghah on one hand, refer to the necessity of asking question along with the motif of questioner and on the other hand, to reasonable answer. The paper has viewed Imams manner of answering as a considerable way for educating questioners, satisfying crucial sense of them and emphasizing their state of being right seeker. When facing questions, he has regarded all necessary grounds in the field and, therefore, taken different positions including, clearly answering, not answering, answering in brief and answering in detail with analysis and full description.
