مخاطب شناسي شعر دفاع مقدس (سنجش مخاطبان درون متني شعر دفاع مقدس)

شعر دفاع مقدس، باز‌نمايي انديشه ها و احساسات ملت غيرتمند ايران در برهه اي از تاريخ است كه در آن ميتوان تأثير و تأثر از مخاطبان را مشاهده نمود؛ از جمله اين نمودها، بهره گيري از مضامين خاص به تبعيت از خواست مخاطبان و نيز خطاب مستقيم به گروه ها يا افراد خاص از مخاطبان است. در اين پژوهش با بررسي هزار شعر دفاع مقدس به روش فيش برداري كتابخانه اي، ابتدا به شناسايي و استخراج مخاطبان مستقيم(كه در شعر مستقيماَ مورد خطاب شاعر بوده اند) پرداخته شده و سپس با تقسيم بندي مخاطبان به دو دسته «‌مخاطبان آفاقي» و «مخاطبان انفسي» به تفكيك مورد بررسي قرار گرفته اند. مخاطبان آفاقي به زير شاخه هاي 1- مخاطبان ‌قدسي، 2- مخاطبان ‌ملي- مردمي، 3- مخاطبان جهاني- فرامليتي، 4- مخاطبان‌ استعاري، 5- ‌مخاطبان‌اسطوره اي، ‌6- مخاطبان ‌معنايي- مفهومي دسته بندي شده اند، كه اين امر نشان از تأثير مستقيم مخاطبان بر پويايي شعر اين حوزه دارد. نتايج حاصل ازاين پژوهش حاكي از اين است كه بيشترين خطاب مستقيم در اشعار دفاع مقدس به ترتيب از آنِ مخاطبان قدسي شهيدان، جانبازان و ايثارگران، امام زمان(عج)و امام خميني‌(ره) و ‌امام حسين(ع) ميباشد. عناصر مجازي در مفهوم استعاري، همسران و مادران شهدا، مردم مظلوم ساير كشورها، وطن، خدا و خطاب النفس در رده هاي بعدي مخاطبان شعر دفاع مقدس قرار ميگيرند.