شمايل‌شناسي تصوير زن در دوره قاجار با تأكيد بر سفرنامه‌ها، نگارگري‌ها و عكس‌هاي بر جاي‌ مانده از اين دوره

The Iconography of the Woman's Image during the Qajar Period, with an Emphasis on Journeys, Paintings and Photographs Left from this Period

از اوايل دوره قاجار، سياحان بسياري توانستند اطلاعات كم نظيري درباره زنان ارائه دهند. زيبايي زنان ايراني از نكاتي است كه نظر سياحان اروپايي را به خود جلب كرده است. بازتاب اين زيبايي را در نقاشي هاي اين دوره به‌ وفور مي بينيم. اما نكته اي كه جلب توجه ميكند تفاوت فاحش عكس هاي بازمانده زنان دوره قاجار با سفرنامه ها و نقاشي هاي اين دوره است. آنچه در اين پژوهش مطالعه شده، بررسي صحت سيماي زنان دوره قاجار بر‌ اساس مدارك تصويري زنان در نگارگري و عكاسي و تطبيق آنها با نگاشته هاي سفرنامه هاست. گردآوري مطالب در اين پژوهش كتابخانه اي است و به طريقه تاريخي‌ ـ تحليلي نگاشته شده است. بر اين اساس، پرسش هاي اين مقاله بدين ترتيب است: سيماي ظاهري زنان در نقاشي هاي دوره قاجاريه تا چه ميزان با ساير مدارك تصويرنگاري از قبيل عكاسي و نوشته هاي سياحان همخواني دارد؟ و در صورت تفاوت در سيماي ظاهري زناني كه در مدارك ياد شده، چه عامل يا عواملي سبب اين موضوع شده است؟ نتيجه بررسي ها نشان ميدهد كه ما شاهد نوعي تفاوت در ميان عكسهاي برجاي‌مانده با نقاشي هاي اين دوره هستيم. در دوره قاجار، هنرمند نقاش در ترسيم چهره زن به آرمان‌گرايي و عدم شبيه‌سازي گرايش داشت. ميتوان گفت زن در تصويرنگاري هاي اين دوره، اعم از عكس يا نقاشي، ابزاري در جهت بيان شكوه قدرت و سلطنت است.

In the early Qajar period, many travelers provided unbelievable information about women. The beauty of Iranian women is one of the points that European tourists have come to appreciate. We can also see the reflection of this beauty in the paintings of this period. But the point that attracts attention is the remarkable difference between the women's survivors of the Qajar period with travel writings and paintings of this period. What has been studied in this research is to validate the accuracy of the Qajar women's background based on archaeological evidence. The collection of materials in this library research is written in a historical-analytical way. Accordingly, the questions of this paper are as follows: How is the apparent image of women in paintings of Qajar period to compare with other archaeological evidence? Is there any difference in the apparent appearance of the women left behind the archaeological evidence of the Qajar era, what factors has caused this difference? The results of the surveys show that we are seeing some kind of difference between the concepts of the pictures left and those of the paintings in this period. In the Qajar period, the painters have tended to face the idealism and lack of simulation. Therefore, it can be said that women in the paintings of this period are instrumental in expressing the glory of power and monarchy.