استعاره‌ها و كنايات بديع، دو خصيصۀ مهم سبكي در غزليات بيدل

Metaphors and Novel Allusions, Two Prominent Stylistic Features in Bidel’s Sonnets

يكي از عوامل ابهام در شعر بيدل دهلوي كه نقش چشمگيري در نوآوري، تأثيرگذاري و لذت‌بخشي آن دارد و از ويژگي‌هاي سبكي بيدل، محسوب مي‌شود، روي‌گرداني آگاهانه از ساختارهاي كليشه‌اي و گوش‌آشنا در حوزۀ معنا و خيال است كه به‌ترتيب در استعاره و كنايه نمود بيشتري يافته است. از نظر كاركرد هنري مي‌توان استعاره را در گسترۀ غزل بيدل به دو دستۀ آسان و دشوار تقسيم كرد: يكي استعاره‌هايي با جامع آسان كه ابهام زيادي ايجاد نمي‌كنند اما گروه ديگر استعاره‌هاي هستند كه با بسامد بالا نقش اساسي در ابهام و برجستگي كلام بيدل دارند. در باب كنايه نيز گفتني است، آن دسته از كناياتي، غريب و ناآشنا هستند كه ريشه در آداب و رسوم، فولكلور و زبان گفتاريِ ايراني و هندي و بيان نمادين بيدل دارند و تنها كليد اين در، آشنايي با آداب و رسوم و شيوۀ زندگي و خصوصيات زبانيِ اين شاعر ساختارشكن است. اين مقاله كوشيده است ابتدا با بحثي مختصر،گسترۀ نوآوري معنايي را مشخص كرده، پس از آن با ذكر مثال‌هايي دشوار و ديرآشنا، نحوۀ هنرنمايي بيدل را تبيين كند.

Consciuos avoidance of stereotypically prevalent structures both in meaning and imagination is one of the salient features of Bidel Dehlavis poetry which extensively enhances his works’ innovation, effectiveness and delightfulness. This ambigious parameter significantly appear in metaphors and allusions. Bidel Dehlavi’s sonnet scope from artistical efficiency could be divided into two forms: Simple and Difficult. The former refers to comprehensively simple metaphors which do no create so much ambiguity, but the latter group comprise widely frequent metaphors which play prominent role in his expression. The second area of ambiguity in Bidel’s works relies in using allusions. It could be claimed that the part of allusions which seem oblique and unaccustomed orginates in customs, traditions, folklore, Iranian and Indian spoken language and Bidel’s symbolic expression. Accordingly, the sole route to get aquintance with his traditions, lookview, lifestyle and verbal features is deconstruction. Thereupon, the present study initially attempts to specify meaning innovation scope and then giving inexpicable and unfamiliar examples determine his artistic adroit and skill.