بررسي محتوايي و تصويري شعر عبدي بيگ با تكيه بر منظومه "هفت اختر"

Content and Visual Study of Poems Composed by AbdiBeig Focusing on “Haft Akhtar” Poetry

تعمّق و تدبّر در پشتوانه هاي فكري و دقايق هنري آثار ادبي، گامي ست مؤثر جهت احياء و شناسايي هرچه بهتر ميراث گرانسنگ ادب فارسي و فرهنگ اصيل و پر مايه اي كه از ديرباز در ايران زمين ريشه داشته و در پيوند با انديشه و عرفان اسلامي غنيتر شده است. زين‌العابدين عبدي بيگ نويدي شيرازي از نظيره پردازان و موّرخان توانمند و پركار عهد صفوي است كه چهرۀ ادبي و آثار شعري او در ايران، كمتر مورد توجه و عنايت ادب پژوهان قرار گرفته و عمدۀ اشتهار­ وي به سبب تأليف آثار تاريخي بوده است. وي به پيروي از سنّت تقليد و تتبّع در آن دوره، منظومۀ غنايي "هفت اختر" را در برابر "هفت پيكر" نظامي سروده و ضمن اشاره به زندگي بهرام گور، هفت داستان مستقل و پرماجرا را از زبان شاهدخت هاي بهرام به رشته نظم كشيده است. اثر او هرچند كه در مقابل شاهكار نظامي و آفرينشهاي هنري او مجال خودنمايي نمي يابد، به جهت برخورداري از برخي نوآوريها در حوزه خلق مضامين و شگردهاي تصويري، اشارات اخلاقي و عرفاني، رويكردهاي اجتماعي و انتقادي و نمايش فرهنگ توده، در خور تأمل و پژوهش خواهدبود. اين جستار در دو بخش، ابتدا به بررسي و تحليل ژرف ساخت منظومه با تكيه بر شاخص هاي برجسته فكري، تعليمي و اجتماعي ميپردازد و در بخش دوم، زيباييهاي تصويري شعر عبدي بيگ را از رهگذر كاربرد فنون بلاغي و تناسب تصوير و موضوع، شناسايي و تبيين مينمايد.

Contemplating on the thinking abilities and artistic minutes of art works is a giant pace for resuscitating and identifying precious heritage of Persian literature and the authentic and enriching culture rooted in the ancient history of Iran intermingled with Islamic thoughts and mysticism. ZeinolabedinAbdiBeigNavidiShirazi is one of the outstanding and hardworking poets during Safavid era who dealt deeply writing specimen (writing a work similar to a previous one). His literal personality and his works have not yet been considered in Iran significantly. He is well-known because of his historical works. Following the tradition of scholarism and imitation during the mentioned era, he has composed the lyric poetry “Haft Akhtar” against Nezami’s Haft Peikar and has versed seven independent and advanterous narratives orated by seven princesses of BahramGoor (Bahram V) while excerpting the king’s life. While his work cannot be displayed against Nezami’s masterpieces and artistic creation, his works can be studied and contemplated in because they contain innovations in creating themes and visualization, ethical and mystical points, social and critical approaches and indicating the mass culture. This research studies and analyzes in depth the structure of the mentioned poetry focusing on the outstanding intellectual, educational and social indicators. The second section deals explaining and identifying the visual beauties of AbdiBeig’s poem through application of rhetoric technics and proportionality between the picture and the subject.