قباي صنعت سعدي (تحليل برخي از جنبه‌هاي زيبايي‌شناسي در غزلهاي سعدي)

An Analysis of some Techniques of Aesthetics in Sa'di's Ghazals

راز تأثير و قوّت سخن در غزليات سعدي، سادگي و رواني، حسن تركيب الفاظ، پختگي بيان، وقار و قوّت تعبير و دوري از تكلّف و تعقيد در عين توجّه به پرداخت و صيقل سخن است. اين مقاله قصد دارد تا مناسبات دروني ساختار شعر و تركيب واژه‌ها و جمله‌ها در محور همنشيني و جانشيني را در غزلهاي سعدي به روش تحليلي- توصيفي بررسي نمايد تا مشخّص گرداند وي در اشعارش از چه شيوه‌هايي جهت زيبايي مضاعف و تشخّص و برجسته‌سازي كلام خود بهره برده و هنجار سخنش در چه گونه‌هايي از شگردهاي زيبايي‌شناسي شكل يافته است. چنان كه تحليل ها مينمايد، فنون زيبايي ظاهري و باطني كلام سعدي در غزل آميغي است از دخل و تصرّفات صرفي و نحوي، پنهان كردن پيوندهاي هنري واژگان در زير پرده‌هاي برخي صنايع، ايجاد تركيبات و اصطلاحات جديد، جابجايي ضماير و مانند آن.

The secret of the influence and strength of Sa'di in his ghazals is his eloquence, fluency and clarity of speech despite his noticing to polish the words. The immeasurable grace of Sa'di's poetry relies upon his considering the proportions of words and avoiding redundancy. The aim of this article is the analysis and explanation of the internal proportions of his poems' structure, combination and order of the words and sentences on paradigmatic and syntagmatic axes in ghazals of Sa'di. It is to answer such questions as: which techniques has he applied in redoubling and foregrounding his word? What types of aesthetics methods have been concentrated on to shape the norm of his word? The analysis shows that the aesthetic methods in Sa'di's words and concepts are combinations of transposes in grammar and syntax, hiding relations of the words, creating new structures, relocation of pronouns and so on.