مقايسه عملكرد و شاخص‌هاي فيزيولوژيك رشد و نمو ارقام كنجد در شرايط استفاده از منابع كودهاي شيميايي و بيولوژيك پتاسيم

Yield Comparison of Sesame Cultivars and Their Physiological Growth Indices Under Chemical and Biological Potassium Fertilizer Applications

اين پژوهش به­ منظور مقايسه عملكرد دانه و شاخص­ هاي مختلف فيزيولوژيك رشد و نمو سه رقم كنجد بومي ايران در پاسخ به استفاده از منابع كود شيميايي سولفات پتاسيم و كود بيولوژيك پتاس در ايستگاه تحقيقاتي كشاورزي دانشگاه آزاد اسلامي واحد اراك انجام شد. آزمايش به ­صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك كامل تصادفي با 3 تكرار اجرا گرديد. فاكتور كود پتاسيم شامل چهار سطح كاربرد كود شيميايي سولفات پتاسيم بر اساس آزمون خاك به­ عنوان شاهد، كاربرد كود بيولوژيك باكتريايي Bacillus circulans L.، باكتري Bacillus megatherium L. و تركيب هر دو گونه باكتري و فاكتور ارقام كنجد شامل سه رقم اولتان، يكتا و دشتستان 2 بودند. نمونه­ برداري­ ها به­ صورت تخريبي از 30 روز تا 105روز پس از كاشت با فواصل هر 15روز يك­بار انجام پذيرفت. محاسبه ميزان شاخص سطح برگ و وزن خشك بوته نيز براي هر مرحله از نمونه­ برداري انجام و محاسبه ميزان سرعت رشد گياه، ميزان جذب خالص و سرعت رشد نسبي گياه تعيين گرديدند. نتايج نشان داد كه رقم يكتا با ميانگين 62/18گرم در بوته بالاترين عملكرد دانه را توليد كرد و رقم اولتان از نظر سرعت رشد برتري نسبي خود را نشان داد. رقم اولتان نسبت به رقم يكتا عملكرد دانه كمتري توليد نمود. اين رقم همچنين، از نظر روند رشد و نمو نسبت به دو رقم يكتا و دشتستان كاملاً متفاوت بود. از طرف ديگر واكنش ارقام كنجد نسبت به كاربرد باكتري­هاي محلول كننده پتاسيم كاملاً مغاير بود به­ طوري­كه، باكتري Bacillus circulans L. بيشترين تغييرات را در توليد دانه نشان داد. در اين بررسي استفاده از پتاسيم توانست تا 90 روز پس از كاشت سرعت رشد كنجد را تحريك كند.

To compare the yield and physiological growth indices of three Iranian sesame cultivars under the application of chemical and biological potassium fertilizers a pot experiment was conducted in the summer of 2015 in greenhouse. This study was performed as factorial arrangement based on a randomized complete block design with three replications. The potassium fertilizer application, based on soil test, was in four levels (K1:K2SO4 50%, K2: Bacillus circulans L., K3: Bacillus megatherium L. and K4: KSB1+KSB2 and three sesame cultivars used were Ultan, Yekta and Dashtestan 2. The plant samples were taken from 30 to 105 days after sowing with 15 days intervals. LAI, TDM, CGR, NAR and RGR were measured during the different growth stages. The results showed that the Yekta cultivar produced the highest seed yield (18.62 g.plant-1). Ultan produced highest growth rate as compared to the other cultivars. Furthermore, it responded differently to the application of biologic KSB1 fertilizer as compared to the other treatments and cultivars. KSB1 improved and accelerated plant growth rate at 90 days after sowing. While, the use of chemical potassium sulfate, KSB2 and combined application of Bacillus circulans L. with KSB1 and 2 improved growth 105 days after sowing.