تصويرگونگي خط در نسخه قرآني 1200 محفوظ در موزه آستانه قم

نسخه قرآني شماره‌1200 محفوظ در موزه آستان قم منسوب به قرن دوم هجري است. اين نسخه علاوه بر مسائل نسخه‌شناسي مانند تاريخ كتابت، سه‌ سطري بودن و نگارش بر كاغذ، به جهت طراحي خاص و منحصر ‌به فرد حروف و صفحه‌آرايي آن داراي اهميت است. هدف: تلاش مي‌گردد در اين مقاله علاوه‌ بر معرفي اين نسخه، شيوه خاص نگارش حروف در اين نسخه از منظر بازنمايي كلمات در خوشنويسي ‌اسلامي و رابطه آن با ايجاد معنا براي مخاطب مورد بررسي قرار مي‌گيرد. روش: اين مقاله به روش توصيفي ‌تحليلي صورت‌ گرفته است و براي انجام آن از منابع كتابخانه‌اي و آرشيوي استفاده شده ‌است. يافته‌ها: نوشتار همان تصوير‌متن و تجسم مادي امر مجرد و غيرمادي است. در اين نسخه بعضي از كلمات و حروف به‌گونه متمايزي نسبت به ساير كلمات و حروف طراحي ‌شده‌اند اين كلمات از نظر معنايي در متن داراي اهميت هستند. در واقع ارتباط بين ويژگي‌هاي صوري و معنايي نشانه نوشتاري برقرار است كه در نشانه‌شناسي با عنوان تصويرگونگي دروني شناخته شده است. در اين نسخه تصويرگونگي دروني در بازنمايي كلماتي به كار رفته كه معناي ويژه­اي در آيه مورد نظر دارند و نقش تأكيدي ايفا مي‌كنند. نتيجه: نتايج تحقيق نشان ‌مي‌دهد‌ كه نوشتار همچون نشانه در خوشنويسي‌ اسلامي در دو سطح صورت و معنا عمل‌ مي‌كند و به تصويرگونگي دروني در متن از منظر بصري و معنايي مي‌انجامد. اين تصويرگونگي بر درك معناي متن تأثير‌گذار است.