تحليل ژئوپليتيك روابط ايران و هند در چارچوب وابستگي‌هاي متقابل

A Geopolitical Analysis of Iran-India Relations in the Framework of Interdependencies

به گواه اسناد تاريخي روابط دو كشور ايران و هند داراي پيشينه اي به درازاي پنج هزار سال است. ولي به شكل دولتهاي مدرن امروزي، روابط دو كشور بلافاصله پس از استقلال هند از پاكستان در 1947 برقرار شد و علي رغم نقش متغيرهاي مداخله اي، در قبل و پس از انقلاب، دو كشور هيچ گاه وارد تنش جدي نشدند و همواره در پي تنش زدايي و رفع ابهام در روابط مايين بودند. هم اكنون نيز ايران و هند به تبعيت از وابستگي هاي متقابل و نگراني هاي مشترك، مناسبات قابل قبول و رويه جلويي دارند. بر اين اساس سؤال اصلي اين پژوهش اين گونه است كه زمينه هاي تنش زدايي و ميل به همكاري هاي مشترك ژئوپليتيكي ايران و هند متأثر از چه عواملي هستند؟ در پاسخ به سؤال پژوهش، اين فرضيه مطرح است كه طيفي از وابستگي هاي متقابل، مانع هر گونه تنش بين دو كشور شده است؛ لذا در بسياري از زمينه ها در كشور، ميل به تعامل و همكاري دارند. عواملي نظير: ملاحظات و نگراني هاي مشترك امنيتي، منافع مشترك در حوزه انرژي، موقعيت مناسب ايران در دسترسي هند به افغانستان و آسياي مركزي، نقش بندر دريايي چابهار در كريدور شمال- جنوب، منافع و مشاركت (استراتژيكي، اقتصادي و عمراني در افغانستان از جمله مواردي اند كه باعث وابستگي متقابل منافع ايران و هند هستند و به خودي خود زمينه هاي همكاري و تعامل دوسويه دو كشور را فراهم آوردند. غير از اين، پيش بيني مي شود با حصول توافق هستهاي ايران و قدرتهاي جهاني، روابط هند و ايران گسترش چشم گيري داشته باشد. به ويژه اينكه برخورداري هند از رشد بالاي اقتصادي، بهره مندي از مؤلفه هاي قدرت (نرم و سخت) و توان بالاي تكنولوژيك؛ فرصت هاي مناسبي را نيز فراروي ايران قرار مي دهد. اين پژوهش براساس ماهيت و روش توصيفي تحليلي است و اطلاعات موردنياز به شيوه كتابخانه اي و بر اساس مراجعه به منابع معتبر كتب، مقالات و گزارشات مستند گردآوري شده است

According to historical documents, mutual relations between Iran and India have a long historical background. However, in the modern era and in the form of modern governments, relations between these two countries started in 1947. Despite the existence of intervening variables before and after the Islamic Revolution in Iran, Iran and India have never undergone serious tensions and always tried to settle any tension or ambiguity in their relations. Nowadays, thanks to interdependencies and issues of common concern, Iran and India have acceptable and progressive relations with each other. Hence, the present research aims to find the main factors underlying geopolitical interdependencies between Iran and India. The present research was a descriptive-analytic study and the required information was collected through library studies and reviewing valid books, reports, and articles. The findings showed that variables such as common security concerns, common interests in the field of energy, Iran’s good geographical position for India to get access to Afghanistan and Central Asia, the role of Chabahar port in the North-South corridor, and interests and participation (strategic, economic, and developmental) of these two countries in Afghanistan play an important and vital role in the type and level of relations between Iran and