شيوه‌هاي حل‌وفصل اختلافات ايران و آمريكا ناشي از احكام صادره براساس قوانين مصونيت دو دولت در دادگاه‌هاي داخلي دو كشور

Methods for Settling Disputes between Iran and the United States Arising from Judgments issued by both Countries' Domestic Courts under their Immunity Laws

قانون صلاحيت دادگستري جمهوري اسلامي ايران براي رسيدگي به دعاوي مدني عليه دولت هاي خارجي در واكنش به تصميمات محاكم آمريكايي عليه دولت جمهوري اسلامي و ارگانهاي وابسته به آن و نقض مصونيت آنها وضع شد. مستند محاكم مزبور در صدور اين تصميمات، قانون مصونيت دولتهاي خارجي آن كشور مصوب 1976 بوده است. صرف نظر از اعتبار آراي صادره، اكنون محاكم هريك از دو كشور ايالات متحده آمريكا و جمهوري اسلامي ايران آراء متعددي را بر اساس قوانين داخلي عليه دولت مقابل صادر كرده اند و اشخاصي ذي نفع آراء صادره هستند. بر اساس مقررات جاري ايالات متحده، پيش شرط عادي سازي روابط ميان دو كشور، حل و فصل اختلافات ناشي از اين دعاوي است. از ديرباز راه حل هاي مختلفي براي حل و فصل اختلافاتي مشابه اين قبيل اختلافات ميان دولت ها وجود داشته است كه از جمله آنها مي توان به شيوهي حل و فصل از طريق انعقاد موافقت نامه هاي مقطوع و تأسيس كميسيونهاي دعاوي خارجي و ديگري دادرسي دعاوي گسترده ي بين المللي اشاره كرد. هر كدام از اين راهكارها، ظرفيت ها و محدوديت هاي خاص خود را دارا هستند. به نظر مي رسد شرط حل و فصل اختلافات موجود در عهدنامه ي مودت بين ايران و آمريكا (1955) به عنوان تنها مكانيسم موجود حل و فصل اختلافات ميان طرفين، ميناي حقوقي لازم براي حل و فصل اين قبيل دعاوي از طريق ارجاع به ديوان بين المللي دادگستري يا داوري را فراهم مي سازد.

The Islamic Republic of Iran's law for jurisdiction of Iranian judiciary for proceeding with the civil suits made against foreign states was adopted in response to the judgments made by the US courts against the state government of the Islamic Republic of Iran and its related organizations and breach of their immunity. However, irrespective of the validity of those decisions, now there are many various decisions, valid and enforceable under each state domestic law, issued by the court of each state against the other state. Under the US laws and regulations, resolving disputes arising from those decisions is the legal precondition for normalization of the relations between the both states. The 1955 Iran-US Amity Treaty will provide the national and international legal basis for such a settlement through resorting to the international court of justice and other means of friendly dispute settlement including arbitration. Historically, there are different ways for this resolution such as concluding lump sum agreements, establishment of foreign claim settlement commission, and international mass claim procedure (IMCP). All these methods have their specific virtues but it seems that the IMCP method is a more suitable way for settling disputes arising from decisions issued under those immunity Acts