تبيين شرايط زمينه‌اي در راستاي ارتقاي فرهنگ برنامه‌ريزي درسي در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالي ايران

Explaining the Contextual Conditions for Promotion of Curriculum Planning Culture in Iran's Universities and Higher Education Institutions

برنامه درسي به عنوان ابزار اساسي براي آموزش عالي در راستاي تحقق اهداف و آرمان­هاي آن مورد توجه قرار دارد و در به واسطه اين امر، ارتقاي فرهنگ برنامه‌ريزي درسي و بسترسازي مناسب در ارتباط با آن، از اهميت والايي در نزد متوليان و دست­اندركاران آموزش عالي برخوردار است. پژوهش حاضر، با هدف تبيين شرايط زمينه‌اي در راستاي ارتقاي فرهنگ برنامه‌ريزي درسي در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالي انجام شد. جامعه آماري پژوهش حاضر، كليه متخصصان در حوزه سياستگذاري و يا داراي سوابق اجرايي در آموزش عالي و متخصصان برنامه درسي آموزش عالي بودند. در پژوهش حاضر از مصاحبه عميق استفاده گرديد. به منظور تعيين روايي داده‌هاي كيفي از روش چك كردن اعضاء استفاده شده است و پايايي فرم مصاحبه با قرار دادن خلاصة مطالب و مقوله‌هاي تعيين شده در اختيار شش نفر آگاه به روش‌هاي پژوهش كيفي و اعمال نظرهاي آنان بررسي شده است. با استفاده از طرح كيفي و رويكرد نظريه مبتني برداده بنياد، اقدام به مصاحبه عميق با 29 نفر از متخصصان و صاحب­نظران حوزه آموزش عالي گرديد. يافته­ها نشان داده است كه مهمترين شرايط زمينه‌اي لازم براي ارتقاي فرهنگ برنامه‌ريزي درسي دربرگيرنده شرايط سياسي، اقتصادي، مديريتي، فرهنگي و علمي است. در مجموع نتايج پژوهش نشان داد كه شرايط زمينه‌اي از عوامل تعيين كننده در ارتقاي فرهنگ برنامه‌ريزي درسي در آموزش عالي و كيفيت­بخشي به آن است و لازم است برنامه‌ريزي و اعمال مديريت مناسبي از سوي متوليان و دست­اندركاران آموزش عالي صورت گيرد.

Curriculum development is considered as a basic tool for higher education system in order to achieve its goals. To do so, promoting the culture of curriculum development and providing a suitable ground for it, is very crucial for higher education principals. The present study aims to explain the contextual conditions in terms of promoting the culture of curriculum development in universities and higher education institutions. A qualitative method as well as grounded theory approach was considered for this study. 29 deep interviews with specialistsand experts in the area of higher education were conducted to reach saturation. Findings showed that the most important and necessary contextual conditions for promoting the culture of curriculum development include: political, economic, managerial, cultural and scientific conditions. In sum, the results of the study showed that contextual conditions are important factors in promoting and qualifying the culture of curriculum development in higher education. Therefore, suitable planning and managerial functions must be done by higher education principals and officials.