تاريخ گذاري مخطوطات قرآني در پرتو روش هاي نوين علمي (آزمايش كربن 14)

Dating of old Quranic manuscripts with modern scientific methods (Carbon-14 dating)

با توجه به اهميت مسأله مخطوطات قرآني به عنوان اسناد و مدارك عيني در مطالعات تاريخ قرآن؛ ثابت شدن تاريخ و قدمت قرآن‌هاي كهن در قرون نخست پس از هجرت مي‌تواند شاهد و مدركي قوي در دست قرآن پژوهان قرار داده و نظريه‌پردازي در حوزه تاريخ قرآن را تحت تأثير خود قرار دهد. در سالهاي اخير، انجام آزمايش كربن 14 بر روي نسخه هاي خطي كهن قرآن و اعلام نتايج اين آزمايش در رسانه ها تحولي نو در پژوهش هاي مربوط به نسخه هاي خطي قرآن ايجاد كرده است. اين مقاله مي كوشد به شرح اصول كار و روش تعيين قدمت يك شي باستاني با استفاده از كربن 14 و بيان محدوديت ها و نقاط ضعف و قوت اين روش و همچنين تحليل نتايج انجام گرفته بر روي مخطوطات بحر الميت و مخطوطات كهن قرآني همچون نسخه هاي صنعاء، بيرمنگام و غيره بپردازد و نشان دهد تاريخ گذاري به روش راديو كربن، شيوه اي قدرتمند در تعيين عمر اشياء باستاني و به ويژه نسخه هاي خطي كهن است؛ آنچنانكه مي توان به وسيله آن، نسبت به اصيل و كهن بودن يك شيء و تا حدودي انتساب آن به قرن معيني اطمينان حاصل كرد؛ اما تكيه بدون قيد وشرط و غير محتاطانه به اين نتايج نيز صحيح نيست چراكه وجود خطا و حاشيه اي از عدم قطعيت در نتايجِ اين روش موجب مي شود كه نتايج بدست آمده نتوانند در خصوص سال دقيق كتابت نسخه كه در مطالعات تاريخ قرآن در سده نخست هجري حائز اهميت است، ياري رسان باشد.

Considering the importance of the Quranic manuscripts as objective documents in the Quran’s history studies, verifying the date and history of old Qurans in the early Islamic centuries can be a strong evidence for researchers and impact theorizing the history of the Quran. Recently, C14 experiments on old manuscripts and presenting the results in the media have made a new revolution in the Quranic manuscript researches. In this paper, we discuss the principles and methods of determining the date of an old object using C14 radiocarbon and express the restrictions, weaknesses and strengths of this method. We also analyze the results of the radiocarbon dating of the various fragments of the Dead Sea Scrolls and ancient Quranic manuscripts such as Sanaa, Birmingham, and etc. We aim to show that carbon dating is such a powerful method for determining the age of the objects specifically old manuscripts that we can be sure about the history of an object with one or two centuries accuracy. However, it is not right to rely on these results unconditionally and non-conservatively, because the existence of unknown parameters and a margin of uncertainty in the results of this method leads to inaccuracy of the obtained results. For example, this method may not be able to determine whether a manuscript belongs to before or after 'Uthman era which is an important issue in studying the history of Quran.