نظم تقابلي «أرض و سماء» در گفتمان قرآني بر پايۀ نظريۀ انسجام

Contrastive Arrangement of “Arz” (Earth) and “Samaa” (Sky) in Koranic Discourse

تقابل پديده‌اي است هنري، بلاغي و زيبايي‌شناختي كه بر هم‌آيي ديالكتيك متضادها مبتني است. اين ويژگي متناسب با گونۀ متمايز و برجستۀ بلاغت در قرآن است كه در آن آرايه هاي ادبي و عناصر زيبايي‌آفرين در همه يا اغلب نمونه‌ها هماهنگ با شيوايي و رواني كلام و در راستاي تبيين معني و تسهيل فهم آن براي مخاطب است. ازاين‌رو، شكوه بيان متن قرآني تنها محدود به تصوير يا بلاغت يا اطلاع‌رساني نيست؛ بلكه در غير از اين امور نيز تجلي مي‌يابد، مثل آنچه كه به سبك نظم در حوزۀ تقابل تجسم مي‌يابد. بر‌اين‌اساس، در اين پژوهش كوشش شده است تا با توجه به نظريۀ انسجام در زبان‌شناسي نقش‌گراي نظام‌مند هليدي، نظم/چينش تقابلي واژگان «أرض و سماء» در گفتمان قرآني بررسي و تحليل شود و با ارائۀ تحليلي زباني– سبكي از تغيير سبك در چينش اين واژگان، نقش آن كه يكي از عوامل توازن و انسجام معنايي در گونۀ قرآني است، تبيين شود. اين پژوهش با استفاده از روش توصيفي- تحليلي نشان داده است كه هم‌آيي امور متضاد و مانند آن، طبق مقتضاي حال، نه تنها بر زيبايي متن كه بر انسجام و توالي مفهومي آن نيز تأثيرگذار است. همچنين تغيير سبك در چينش تقابلي واژگان «أرض و سماء» يك مشكل تركيب‌پذيري است كه از طريق بررسي عوامل بينامتني مانند بافت موقعيت توجيه‌پذير است. ضمن اينكه تبيين تغيير سبكي ميان آيات در تقديم و تأخير اين دو واژه و تغيير از حالت مفرد به حالت جمع واژۀ «سماء» با بررسي تأثير بافت موقعيت، مسئله‌اي علمي و نوعي استفادۀ خلاقانه از راهكارهاي پرمايۀ زباني جهت انسجام و سازگاري با مفهوم كلان‌بافت است.

Apposition is an artistic, rhetoric and aesthetic phenomenon that is based on dialectic collocation of contradictions. This feature is like distinct rhetoric in Quran that literary metaphors and beauty ingredients in all or some cases are coordinated with eloquence and fluency. This explains meaning and fluent understanding for the audience.Therefore the expression glory of Koranic texts is not limited to picture, eloquence or informing, but it manifests apart from these things as what embodied in opposition in order style.Accordingly, this study has tried to review and analyze the contrastive order of the words “Arz and Sama”, (Earth and Sky), in Koranic discourse with consideration of cohesion theory in Halliday Systemic-Functional Linguistics. and through the provision of Linguistic-Stylic analysis of changing the arrangement style of these words, explains its role as a balance and semantic cohesion factor in Koranic genre. The research has been done through descriptive and analytical methods showing that the opposite collocation and so on, as appropriate, affect the beauty, cohesion and conceptual sequence of the text. Also Stylistic change in the opposite arrangement of the words ‘Arz and Sama’ is a combining problem that is justified by exploring the intertextual factors such as context of situation. Explaining stylistic changes in verses about topic and comment of these two words and changes from single to plural for ‘Sama’, with the review of situational context, is a scientific issue and it is a creative use of language solutions for cohesion with the concept of macro texture.