نقش پادگفتمان‌ها در تحليل گفتماني سوره كهف (واكاوي داستان‌هايياران غار و خضر و موسي)

The Role of Anti-Discourses in the Discursive Analysis of Surah Kahf (Anti-Discourse; Discursive Analysis; Quran; Kahf)

يك گفتمان با نظام‌هايي از نشانه‌ها و مفاهيم، عناصري پنهان را در درون خود مي‌پروراند كه در يك بافت كلي، با نشانه‌هاي نظام‌مند، مفاهيم جديد را توليد مي‌كند. اين عناصر همواره درجهت القاي پيام‌هاي متن و باورپذيركردن گفتمان براي مخاطبان و حتي در مواردي، برانگيختگي نيرومند عواطف آنان متناسب با باورهاي ايدئولوژيك و سنت‌هاي اجتماعي، گام برمي‌دارند. ازجمله اين عناصر مهم، پادگفتمان‌ها يا هاله‌هاي گفتماني است كه با حضور در دل يك گفتمان، آن را حمايت مي‌كنند تا به اين ترتيب، گفتمان در امر مجاب‌سازي و توجيه‌پذير بودن موجه جلوه كند.با تأمل در متون ادبي و ديني و ازجمله قرآن كه دربردارندۀ شگردهاي مهم زبان‌شناسي و بلاغي و نشانه‌اي است، مي‌توان دريافت در اين متن، پادگفتمان‌ها همچون چترهاي حمايتي ازطرف گفته‌پرداز مقتدر اين اثر به مخاطبان ياري مي‌رسانند تا بسياري از آموزه‌هاي اساسي و مفاهيم ارزشي منظومه‌گفتماني را در فضاهايي دروني‌شده، بهتر و بيشتر دريابند. براي نشان‌دادن چنين ويژگي‌ در قرآن، در اين پژوهش، پادگفتمان‌ها در سوره كهف تحليل و تبيين مي‌شوند. روش تحقيق، تحليل محتوا، براساس ويژگي‌هاي اصلي يادگفتمان‌هاست. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه اين سوره مشتمل بر برخي از ويژگي‌هاي معنايي پادگفتمان ازقبيل عينيت‌سازي ازطريق گسترش گفتمان و داستان‌پردازي، ارجاع محوري، برجسته‌سازي با كهن‌الگو، خرق عادت و تمثيل و به‌كارگيري مناسب و شايسته پادهايي ازقبيل پادهاي ناظرساز، مؤلفه‌اي و... است.

A discourse holding signs and concepts systems grows hidden elements in itself which in a general context, it produces new concepts through systematic signs. These elements always take steps to induce the messages of the text to make the discourse believable to the audience and in some cases, rise their powerful emotions appropriate idea logic beliefs and social norms. Among these important elements are pro-discourses or halo discourse that through presence in the heart of a discourse, supports it so that in this way, the discourse can sound justified in the subject of being justifiable. Considering the literal and religious texts such as Quran that holds important linguistics, fluency and sign techniques, it can be understood that in this text, anti-discourse, like supportive umbrellas on behalf of the powerful creator of this great work help the audience to understand most of the main lessons and value concepts of discourse in internal spaces. To show such a feature in Quran, this study analyzes and explains the pro-discourses in Surah Kahf. The method of research is analytic based on the main characteristics of the pro-discourse. The results of the research show that the verse includes some meaning features of the pro-discourse such as objectivity through developing discourse and narration, reference of pronoun, foregrounding through archetype, deviation of norms, allegory, and appropriate use of constituent and controller and componentized pro-discourse.