شناسايي ژن هاي مقاومت به زنگ هاي ساقه و قهوه اي در برخي از لاين هاي اميدبخش گندم با استفاده از نشانگرهاي مولكولي

Identification of stem and leaf rust resistance genes in some promising wheat lines using molecular markers

زنگ هاي ساقه و قهوه اي از خسارت زاترين بيماري هاي گندم در سراسر جهان مي باشند. استفاده از مقاومت ژنتيكي و توليد ارقام مقاوم مطمئن ترين روش كنترل زنگ ها به شمار مي رود. شناسايي منابع مقاومت به زنگ و تعيين ژن هاي مقاومت موجود در آن ها يكي از ملزومات رسيدن به ارقام مقاوم و ايجاد مقاومت پايدار مي باشد. براي تعداد قابل توجهي از ژن هاي مقاومت به زنگ ساقه و قهوه اي، نشانگرهاي مولكولي مرتبط شناخته شده است. در اين تحقيق برخي از لاين هاي اميدبخش گندم در دست معرفي چهار اقليم (گرم و مرطوب شمال، گرم و خشك جنوب، معتدل و سرد) كشور جهت تشخيص حضور ژن ها و يا جايگاه هاي ژني مقاومت گياهچه اي شامل Sr39/Lr35، Sr31/Yr9/Lr26/Pm8/Pm17، Sr24/Lr24 و Sr22 با استفاده از نشانگرهاي مولكولي پيوسته با آن ها مورد بررسي قرار گرفتند. با توجه به نتايج به دست آمده از اين تحقيق مشخص شد كه جايگاه ژني Sr39/Lr35 تنها در لاين SEP59 و جايگاه ژني Sr31/Yr9/Lr26/Pm8/Pm17 در لاين هاي S-84-14 و SEP49 وجود دارد. ساير جايگاه هاي ژني در هيچ كدام از لاين هاي مورد بررسي شناسايي نشدند. نتايج به دست آمده از اين تحقيق نشان داد كه فراواني حضور اين ژن ها در لاين هاي اميدبخش گندم پايين بوده و بنابراين بايستي با استفاده از لاين هاي حاوي ژن هاي مقاومت در برنامه هاي اصلاح گندم، فراواني حضور اين ژن ها در ارقام اصلاح شده افزايش يابد.

Stem and leaf rusts are the most devastating wheat diseases, worldwide. Utilization of genetic resistance and improvement of resistant cultivars are considered as the most reliable approaches to control wheat rusts. Identification of rust resistance sources and the involved resistance genes is one of the requirements for achieving sustainable resistance as well as resistant cultivars. Molecular markers have been identified for a significant number of, stem and leaf rusts resistance genes/loci. In this study, selected pre-released wheat promising lines of four Iranian major climate zones (Hot and humid, Hot and dry, moderate and Cold) were evaluated for the presence of seedling resistance genes or loci linked to the four molecular markers Sr39/Lr35, Sr31/Yr9/Lr26/Pm8/Pm17, Sr24/Lr24 and Sr22. Based on the results Sr39/Lr35 locus was identified only in line SEP59, while Sr31/Yr9/Lr26/Pm8/Pm17 locus in lines S-84-14 and SEP49. Sr24/Lr24 and Sr22 loci were not identified in all lines tested. The results of this study showed a low frequency of the resistance loci in pre-released promising lines and, thus, lines possessing these loci should be incorporated in wheat breeding programs in order to increase their frequency in new cultivars.