تحليل مؤلفه‌هاي تاريخي ـ ادبي منظومه‌ي حماسي شاهنامه‌ي نادري

Kamal Reza`i Sha`ban1؛ Mahmood Hasan Abadi2؛ Abdollah Vasegh Abbasi2

منظومه­ ي حماسي شاهنامه ­ي نادري منظومه ­اي تاريخ­ بنياد است كه به سرگذشت نادر و سپاهيانش و مردم ايران در دوره­ي افشاريه اختصاص دارد. يكي از بخش­هاي مهم وبرجسته­ ي اين منظومه، بخش مربوط به لشكركشي نادرشاه به شبه قاره هند است كه در اين منظومه و ديگر كتب تاريخي با اختلافاتي در كم و كيف حوادث و زمان و مكان و شخصيت­ها آمده است. تحقيق حاضر بر آن است تا با شيوه ­ي تحقيق كتابخانه­اي و با روش سنجشي - تحليلي پاسخي براي اين سؤال بيابد كه: با توجه به اين كه منظومه­ ي حماسي شاهنامه­ ي نادري بر اساس وقايع تاريخي دوران نادرشاه افشار به رشته­ ي نظم كشيده شده و در بنياد اثري تاريخي به حساب مي­آيد، وجود چه عناصري در اين متن ادبي، آن را از متون تاريخي صرف متمايز ساخته است؟ از جمله نتايج تحقيق آن كه وجود تعابير و تشبيهات شاعرانه، تكيه بر توصيف جزئيات صحنه ­ها و نيز آوردن تمثيل و پند واندرز و ساقي نامه از وجوهي است كه اين منظومه را از متون تاريخي صرف متمايز مي­كند.

Shahname-ye Naderi is a historical epic poem which is dedicated to the history of King Nader (Nader Shah), his army and the Iranian people in Afsharid era. One of the most important and interesting sections of this poem is related to Nader’s attack to subcontinent. This event has been explained with some differences in details of times, places and characters.By applying an analytical - comparative approach, the present study aims to find an answer to some questions such as: regarding the fact that Shahname-ye Naderi as an epic poem, is a work which has been composed based on historical events of the time of Nader shah, what elements in this text have separated it from a mere historical work? The results demonstrate that the existence of some poetic statements and similes, relying on detailed descriptions of scenes, as well as some advices and allegories have separated this epic poem from mere historical texts.