مخالف خواني و انحراف از نُرم در شعر بيدل دهلوي

Disagreement and Norm Deviation in Bidel Dehlavi’s Poetry

از جملۀ خصايص بارز سبكي شعراي نامي سبك هندي، كه شعرشان را از اشعار سبك هاي ديگر متمايزتر جلوه مي دهد مخالف خواني يا انحراف از نُرم است . منظور از مخالف خواني، در اشعار شعراي سبك هندي آن است كه شعراي اين سبك، به جهت دست يافتن به «معني بيگانه» و پروراندن معاني و مضامين بكر شعري و متفاوت از آن چه در هنجار ديرينه ي ادبي است، در مورد معاني و مضامين كليشه اي و رايج در ادب فارسي و شخصيت ها و عناصر مشهور داستاني و قرآني و اسطوره اي نظير: آب حيات، خضر، اسكندر، جام جم، يوسف، ابراهيم، عيسي، سليمان و... از زاويه اي غير عرفي مي نگرند و به خلاف آمدِ عادت در مورد آن به قضاوت مي نشينند، يعني به انتقاد از آن چيزي مي پردازند كه در عرف و هنجار ديرينه ي ادبي، به ستايش و نگرش مثبت پيرامون آن پديده ي شعري پرداخته شده و يا به ستايش و نگرش مثبت نسبت به آن چيزي مي پردازند كه در عرف و هنجار ديرينه ي ادبي، با انتقاد و نگرش منفي با آن برخورد شده است. نگارنده در اين پژوهش موارد مخالف خواني را از اشعار بيدل استخراج و به ترتيب حروف الفبايي مورد بحث قرار داده است و از اشعار ديگر شعراي سبك هندي نيز هر جا كه ضروري به نظر مي رسيد، بهره برده است. هدف از اين تحقيق تعيين موارد مخالف خواني و انحراف از نُرم در سبك هندي، در محدوده ي شعر بيدل دهلوي است. نتيجه ي تحقيق اينكه مخالف خواني در شعر بيدل دهلوي، با تأسي از شعراي نامدار سبك هندي از بسامد بالاتري برخوردار است.

One of the significant features of the prominent poets of Hindi Style which distinguishes their poetry from other styles is Disagreement or norm deviation. Disagreement in Hindi Style happens when the poets use non-conventional point of view to achieve an “alien meaning” and develop different original meanings and implications. Unlike the habit, they judge about the meanings and common stereotypes in Persian literature, famous fictional mystical and mythical elements such as Ab-e-Hayat, Khidr, Alexander, Jaam-e-Jam, Joseph, Abraham, Jesus, Solomon….In other words they normally criticize and point negative attitudes towards the things that in the long literary tradition have been praised and viewed positively, or vice versa. The author of this study has extracted the reading against cases from the poetry of Biddle, discussed them alphabetically and benefited from other poets wherever it was necessary. The aim of this study is to determine the Disagreement and diversion of norms in Hindi style in Bidel’s poetry. The results demonstrate that following the famous poets of Hindi style, norm deviation can be observed with a high frequency in Bidel’s poetry.