بررسي و تحليل گونه هاي هنجارگريزي در غزل‌هاي اميرحسن سجزي دهلوي

The Study and Analysis of Variations of Linguistic Deviations in Sejzi’s Sonnets

نقش ادبي يكي از مهم­ترين نقش ­هاي زبان است. جهت ­گيري پيام در نقش ادبي بر خود پيام متمركز مي­شود و باعث برجستگي آن بر زبان هنجار مي­گردد. طبق الگوي ليچ(1969)، انحراف يا هنجارگريزي از زبان هنجار در هشت گونه شامل هنجارگريزي واژگاني، دستوري، آوايي، نوشتاري، معنايي، گويشي، سبكي و زماني صورت مي­گيرد. پژوهش حاضر به روش توصيفي-­­تحليلي در چارچوب مكتب ساخت­گرايي و بر مبناي الگوي هنجارگريزي ليچ به بررسي انواع هنجارگريزي­ هاي به كار رفته در شعر اميرحسن سجزي پرداخته است .يافته ­هاي پژوهش نشان مي­دهد كه هنجارگريزي معنايي مهم­ترين و پربسامدترين شيوه­اي است كه شاعر در جهت برجسته ­سازي زبان خود و بيان مفاهيم عميق عرفاني از آن بهره جسته است. پس از آن هنجارگريزي­ هاي آوايي و دستوري كه به منظور حفظ جلوه­ هاي موسيقيايي شعر به كار رفته­ اند، قرار دارند. همچنين، كاربرد هنجارگريزي گويشي و استفاده اندك از هنجارگريزي سبكي به ترتيب نشان­ دهنده وابستگي شاعر به پيوندهاي بومي خود و در عين حال پايبندي وي به سبك رسمي گفتار مي­باشد.

Literary function is one of the most important functions of language. The direction of the message in the literary role focuses on the message itself and gives rise to its prominence over the standard language. According to Leech’s (1969) model, the deviation from the standard language takes place in the form of eight variations including: lexical, grammatical, phonological, graphological, semantic, dialectal, register and historical deviations. The present research following a descriptive-analytic method within the school of Structuralism and based on Leech’s deviation method examines different kinds of deviation used in Amir Hasan Sejzi’s sonnets. The research findings show that semantic deviation is the most important and the most frequent way that the poet has used to highlight his language and to express deep mystic concepts. Subsequently, the phonological and grammatical deviations are used to help maintain the musical manifestations of poetry. Also, the use of dialectal deviation and the rare use of register deviation indicate, respectively, the poet’s attachment and affiliation to his ancestral land as well as his adherence to the formal style of speech.