محاسن و معايب نظام آموزشي اماميه در عصر صفوي با تأكيد بر رياض العلماء

The merits and disadvantages of the Imamieh educational system in the Safavid era, with emphasis on Riyadh Allahma

حكومت صفويان، از دوره هاي شاخص تاريخي ايران بود كه علم و دانش رونق بسيار داشت. اين عصر، از اهميت زيادي برخوردار است؛ زيرا با تشكيل اين حكومت و رسميت يافتن مذهب تشيع، نظام آموزشي اماميه شكوفا شد. شاه اسماعيل اول، مؤسس سلسله صفوي، براي مشروعيت بخشي به نظام سياسي خود، مقدمات تأسيس نهادهاي آموزشي را فراهم كرد. اساتيد اين نظام آموزشي با فعاليت و تلاش خود، پيشرفت هايي در زمينه هاي مختلف علمي داشته اند. در اين دوره، تحت تأثير رشد همه جانبه فرهنگ و تمدن ايراني، نظام آموزشي تحولات قابل توجهي را تجربه كرد. نظام آموزش اماميه، علي رغم محاسن زياد، كاستي ها و معايبي نيز، داشت. بنابراين، ضرورت دارد در اين پژوهش، به اين پرسش اساسي پاسخ داده شود كه نظام آموزش اماميه در عصر صفوي چه محاسن و معايبي داشت؟ روش و تمركز در اين پژوهش، براي رسيدن به نتيجه مطلوب، توصيفي و ﺑـا ﺟﺴـﺘﺠﻮ در ﻣﻨـﺎﺑﻊ و ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آندوره ﺑﻪ وﻳﮋه ﻛﺘﺎب رﻳﺎض اﻟﻌﻠﻤﺎء ﺳﺎﻣﺎن يا ﻓﺘﻪ اﺳﺖ، ﻧﺸﺎنﻣﻲ ﻛﻪ دﻫﺪ اﺣﺪاث ﻣﺴﺎﺟﺪ، ﻣﺪارس، ﻣﻜﺘﺐ ﺧﺎﻧﻪ،ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ و ﺗﺮﺟﻤﻪ و ﺗﺄﻟﻴﻒ ﻛﺘﺎب ﺑﻪ زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ، ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺧﻮﺷﻨﻮﻳﺴـﻲ، ﻧﻘﺎﺷﻲ، ﻣﻌﻤﺎري و دﻋﻮت از ﻋﻠﻤﺎي ﺟﺒﻞ ﻋﺎﻣﻞ، ﺑﺤﺮﻳﻦ، ﻋﺮاق و ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮدن ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺮاي اداﻣﻪ ﺗﺤﺼﻴﻞ زﻧﺎن، ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺑﻮدﺟﻪ، اﻋﻄﺎي ﺣﻘﻮق ﻣﻜﻔﻲ ﺑﻪ اﺳـﺘﺎدان و ﭘـﺮداﺧﺘﻦ ﻛﻤـﻚ ﻫﺰﻳﻨـﻪ ﺗﺤﺼـﻴﻠﻲ ﺑـﻪ ﻃـﻼب از ﻣﺤﺎﺳﻦ ﻧﻈﺎم آﻣﻮزﺷﻲ اﻣﺎﻣﻴﻪ در ﻋﺼﺮ ﺻﻔﻮي اﺳﺖ؛ ﺣﺎل آﻧﻜﻪ ﺷﺮح، ﺣﺎﺷﻴﻪ ﻧﻮﻳﺴـﻲ و ﺗﻌﻠﻴﻘـﻪ ﺑـﺮ ﻛﺘـﺐ، ﻋﺪم ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺷﺪن ﻋﻠﻮم، ﻋﺪم رﻋﺎﻳﺖ ﭘﻴﺶ ﻧﻴﺎز در دروس و ﺗﻨﺒﻴﻪ ﺑـﺪﻧﻲ در ﻣﻜﺘـﺐ ﺧﺎﻧـﻪ ﻫـﺎ از ﻣﻌﺎﻳﺐ ﻧﻈﺎم آﻣﻮزﺷﻲ اﻣﺎﻣﻴﻪ در آن دوره ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷﻮد.

The Safavid regime was one of Iran's historical indexes, with great knowledge and knowledge. This era is of great importance because, with the formation of this government and the formalization of the Shi'a religion, the Imāmī educational system flourished. The founder of the Safavid dynasty, Shah Isma'il I, provided the foundations for the establishment of educational institutions to legitimize his political system. The professors of this educational system, with their own efforts, have made advances in various fields of science. In this period, the education system experienced significant changes under the influence of the comprehensive development of Iranian culture and civilization. Imamieh's education system, despite the great merits, had shortcomings and disadvantages. So, in this research, it is necessary to answer the fundamental question that what was the disadvantages of the Imamieh system in the Safavid era? The method and focus in this research are descriptive to achieve a desirable outcome