چكيده فارسي :
در طول چند دهه اخير مطالعه روي بيماران دچار تروما (خشونت، تصادفات جاده‌اي، بلاياي طبيعي، حمله‌هاي تروريستي و مشابه آن) افزايش يافته است. در برخي از مطالعات تروما، به منظور جمع‌آوري اطلاعات، از بيماران شركت‌كننده در مطالعه درباره حادثه رخ‌داده سؤال مي‌شود كه اين مسأله ممكن است به دليل يادآوري خاطرات تلخ حادثه و يا احساس خجالت و شرم از روايت برخي از آسيب‌ها، سبب ايجاد ناراحتي، نگراني و اضطراب براي بيماراني كه از لحاظ رواني شكننده بوده و تحمل اضطراب را ندارند، گردد (2-1). ايجاد نگراني و اضطراب در بيماران در طول تحقيق، با وضعيت آسيب آنان نيز ارتباط دارد. بيماران آسيب‌ديده بستري در بيمارستان كه سن بالا يا آسيب‌ديدگي شديد دارند، در فرآيند مطالعه احساس نگراني بيشتري را در مقايسه با سايرين تجربه مي‌كنند (3). با اين حال، بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه فقط تعداد اندكي از بيماران دچار تروما، نگراني‌هاي خود در رابطه با موضوعات تحقيق يا متدولوژي را گزارش مي‌دهند (4). از سوي ديگر همه بيماران دچار تروما نمي‌توانند قبل از ورود به مطالعه و در مرحله اخذ رضايت آگاهانه، پيش‌بيني درستي از ميزان ناراحتي كه ممكن است در اثر مشاركت در پژوهش تجربه نمايند، داشته باشند و به تبع آن تصميم درستي اتخاذ كنند. عدم توانايي در پيش‌بيني درست و كامل شرايط تحقيق در اين بيماران، مي‌تواند چالشي را در رابطه با رضايت آگاهانه در پي داشته باشد (5). روش جمع‌آوري داده‌ها در مطالعات غير تجربي تروما متفاوت است. روش‌هاي مورد استفاده مي‌تواند مصاحبه فردي، بحث گروهي متمركز، پرسشنامه خوداظهاري، پرسشنامه اينترنتي و مشابه آن باشد. در بيشتر مطالعات تروما، محققان از پرسشنامه يا مصاحبه براي جمع‌آوري داده‌ها استفاده مي‌كنند. در مطالعات مختلف تأثير انواع روش جمع‌آوري داده بر ايجاد احساس ناراحتي در افراد شركت‌كننده در مطالعه متفاوت است. برخي از بيماران شركت‌كننده در مطالعات تروما وقتي درباره حادثه رخ‌داده صحبت مي‌كنند، احساسات شديدي را تجربه مي‌كنند (7-6). در مصاحبه علاوه بر اين‌كه فرد مصاحبه‌شونده اطلاعات بيشتري را در مقايسه با روش پرسشنامه‌اي ارائه مي‌دهد، ممكن است شرايطي ايجاد شود كه فرد مصاحبه‌شونده از بيان حادثه بيشتر خجالت بكشد كه اين مسأله جزء خطرات بالقوه در روش مصاحبه است كه مي‌بايست از سوي محققان و كميته اخلاق مورد توجه قرار گيرد. در مقابل مطالعاتي وجود دارند كه نشان مي‌دهد استفاده از روش پرسشنامه الكترونيك در تحقيق، احساس ناراحتي بيشتري را در مقايسه با روش‌هاي پرسشنامه كاغذي يا مصاحبه چهره به چهره در افراد شركت‌كننده ايجاد مي‌كند (7).
تجربه احساسات در بيماران، با منافع ادراك‌شده توسط هر يك از آنان براي شركت در تحقيق مرتبط است. نتايج نشان داده است كه در برخي مطالعات، افراد در روش مصاحبه احساس سودمندي بيشتري در مقايسه با روش پرسشنامه دارند، لذا تجربه احساس نگراني در اين گروه افراد به مراتب كم‌تر است. براي مثال، والديني كه كودك آنان دچار آسيب‌هاي اجتماعي شده است، اين حس را دارند كه بيان تجربيات از سوي آنان سبب ارتقاي آگاهي جامعه درباره مسائلي مي‌گردد كه ساير اعضاي جامعه را نيز تهديد مي‌كند، لذا بيان اين تجربيات مي‌تواند براي جامعه مفيد باشد (2، 8).
در مجموع، توجه به مسأله نگراني و ناراحتي بيماران تروما در طول فرآيند تحقيق و روش جمع‌آوري داده‌ها، مي‌تواند از دو جنبه قابل‌توجه باشد: 1ـ ترديد كميته‌هاي اخلاق پژوهش در تأييد اين نوع از مطالعه‌ها؛ 2ـ تأثيرگذاري ناراحتي‌هاي به وجودآمده در بيماران بر اعتبار مطالعه (6، 9).
با توجه به عدم برقراري شرايط يكسان براي همه افراد در انواع مختلف مطالعات، نمي‌توان يك رويكرد واحد را براي شرايط متفاوت در نظر گرفت. همچنين با در نظرگرفتن اصول سه‌گانه محافظت از آزمودني انساني در مطالعات علوم پزشكي، احترام به استقلال فردي، خيررساني و عدالت، پيشنهاد مي‌شود قبل از شروع به جمع‌آوري داده‌ها و در مرحله اخذ رضايت آگاهانه، نسبت به انتخاب روش جمع‌آوري داده‌ها براي هر يك از افراد شركت‌كننده، بررسي‌هاي لازم انجام گيرد. اين مسأله به ويژه در تحقيقات با موضوعات حساس پژوهشي در حيطه تروما مي‌تواند افرادي را كه در معرض خطر بيشتري از بروز احساسات منفي در طول مطالعه هستند را شناسايي نمايد و مناسب‌ترين روش براي اين گروه از افراد، از سوي محقق در نظر گرفته شود، به طوري كه كم‌ترين خطر را براي افراد شركت‌كننده به دنبال داشته باشد. بسته به شرايط تحقيق، نوع تصميم‌گيري روند مطالعه مي‌تواند متفاوت باشد، ولي مي‌توان انتظار داشت با استفاده از روش‌هاي مختلف جمع‌آوري داده‌هاي مورد نياز بر اساس شرايط روحي و رواني هر يك از شركت‌كنندگان در مطالعه، ضمن كنترل و كاهش احتمال بروز خطاهاي تصادفي و سيستماتيك، پايبندي به اصول اخلاق در پژوهش با به حداقل‌رساندن ميزان زيان‌ها و به حداكثررساندن ميزان منافع تحقق يابد
چكيده لاتين :
Over the past few decades, there is an increasing in studies on traumatic patients (violence, road accidents, natural
disasters, terrorist attacks). In some trauma studies collecting the data from patients, especially mentally weak patients,
may lead to remembering memories of bitter experience which can cause a feelings of discomfort, upset, anxiety,
embarrassment and shame in narrowing the injury (1-2).
Concerns and anxiety in patients during the study are related to their condition of injury. Injured patients with higher
age or severe injury experience more worry during the study period than others (3). However, the findings of studies
show that only a few trauma patients report their concerns and discomforts about research topics or methodology (4).
On the other hand, only some patients are able to predict properly the inconvenience conditions of participating in the
study. Consequently, this situation at the informed consent phase leads to a not informed decision. Therefore, inability
to predict the research condition, accurately and completely, can lead to some challenge in informed consent process
(5). There are different data collection methods such as; interviewing, focus group discussion, internet questionnaire,
self-declaration questionnaire which can be used in non-experimental trauma studies. Nevertheless, using the
questionnaire or interviewing methods are most used by the researcher in trauma studies. The discomforts effects of
data collection methods which patients may experience vary in different studies. Some patients experience extreme
emotions when they talk about the injury (6-7). In an interview, more information is provided by interviewees rather
than the questionnaire method and these conditions may lead to having more experience embarrassment in patients.
This is one of the potential risks in interviewing method and it is necessary to be considered by research ethics
committee and researchers. Meanwhile, some studies show that the use of electronic questionnaire has greater
discomfort effect on patients compared to paper-based questionnaires or face-to-face interviews (7).
The Experience of emotions in patients is related to perceived helpfulness among them. The results of some studies
have shown that patients in interview method feel more usefulness compared to the questionnaire method, so the
experience of feeling anxiety in this group is far less. For example, in case of child abuse, parents feel that their
experiences will be useful for the community and raise awareness of families about related issues (2, 8).
In addition, addressing to the issues of trauma patients' including; discomfort and anxiety during the study and the data
collection can have considerable significance in two aspects: 1- uncertainty of research ethics committees in approving
this type of studies; 2- the effect of the patient's discomfort on the validity of the study (6, 9).
While there are no uniform conditions for all participants in different types of studies, the same approach cannot be
considered in different situations. Considering the principles of protecting human subjects in research ethical protocols
including; respecting the participant’s autonomy, beneficence and non-maleficence and justice, it is necessary to investigate
suitable data collection method for each participant in informed consent process. In this circumstance, researchers can
identify those who may be at risk of negative emotions during the study period and minimize the risk to them by using the
most appropriate method of data collection. Based on the research conditions, the type of data collection method can vary.
Nevertheless, it can be expected that using the appropriate data collection method according to mental health and psychological
condition of each participant lead to more adherence to research ethics principals and best risk benefit ratio balance.
Moreover, this strategy needs to consider the random and systematic errors and adopt effective methods to control them.
