بررسي ديدگاه‌ها درباره نظم قرآن

علما در مطالعه نظم قرآن به عنوان يك بحث اعجازين آن اتفاق نظر ندارند. متقدمان نظم را در معناي لغوي، نحوي و بلاغي دانسته‌اند و به صرف و نحو محدود كرده‌اند، اما متأخران آن را با اضافه كردن اسلوبيه و تناسب گسترش داده‌اند و به اتحاد كلّ سوره و در انتها، كلّ قرآن پرداخته‌اند. در اين راستا، مخالفان و موافقان در حين بحث از اعجاز قرآن به بحث نظم پرداخته‌اند. اما قرآن به عنوان يك متن پيام‌محور كه در آن زبان‌شناسي به نحو اعلايي به بررسي نظم در بين تك‌تك واژه‌ها و آيه‌ها مي‌پردازد و در ادامه سوره و كلّ قرآن، دو شيوه «بينافردي» و «كاركرد متني» مد نظر است كه به ترتيب در اولي، زبان در خدمت برقراري و حفظ روابط اجتماعي قرار دارد و در دومي، كاربرد زبان براي توليد متون گفتاري يا مكتوب است. هدف پژوهش حاضر اين است كه با ذكر ديدگاه‌هاي مختلف درباره نظم، به شيوه درون‌متني و توصيفي‌ـ تحليلي، سير تطور مفهوم نظم را در طول تاريخ نشان دهد و مفهوم حقيقي و ملموسي از واژه نظم قرآن را اتخاذ كند.