انديشۀ وحدت وجود در شعر عبدالغني نابلسي

وحدت وجود يكي از مفاهيم كليدي در عرفان و تصوف اسلامي است و همواره بخشي از نظرات و آراء عرفا را به خود اختصاص داده است. عقيدۀ وحدت وجود قائل به آن است كه وجود حقيقي تنها از آن خداوند است و ساير كائنات و موجودات جلوه‌اي از وجود باري‌تعالي هستند. اين رويكرد عرفاني در ادبيات عربي بازتاب گسترده اي يافته و شاعران عارف مسلك آن را به گونه هاي مختلف در شعر خود بيان داشته اند. از جملۀ از اين شاعران عبدالغني نابلسي عارف، شاعر و نويسندۀ دورۀ عثماني است كه موضوع وحدت وجود در شعر او جايگاه ويژه اي دارد و بن‌مايۀ اصلي سروده هاي او در ديوان موسوم به «ديوان الحقائق و مجموع الرقائق» را تشكيل مي‌دهد. پژوهش حاضر با روش تحليل محتوا، به بررسي جنبه‌هاي مختلف مضمون وحدت وجود در شعر عبدالغني نابلسي پرداخته است. برآيند پژوهش نشان مي دهد كه وحدت وجود در شعر نابلسي داراي سه لايۀ اصلي است؛ تجلي ذات خداوندي در مظاهر هستي، يگانگي روح انسان با روح خداوندي و به تعبيري ديگر فناي في الله، و لايۀ سوم شامل استدلال ها و تمثيل‌هايي است كه شاعر در دفاع از اين عقيده بيان نموده است.