تأثير قلب بر معرفت از منظر صدرا

معرفت از نگاه ملاصدرا امري وجودي و در راستاي كمال نفس است. از نگاه وي غايت معرفت خداگونه شدن و فهم اسماء و صفات الهي به واسطه علم حضوري است. با چنين تبييني از معرفت، جايگاه وحي و شهود در كنار عقل و استدلال مشخص مي‌شود و مثلث سه ضلعي عقل، وحي و قلب- كه معرفت از نگاه ملاصدرا مبتني بر آن است- ترسيم مي‌شود. قلب مرتبه‌اي از نفس است كه به دليل ساختار تكويني خود حالت عرشي و برزخ گونه داشته و از اين رو متناسب با عالم مثال است و مي‌تواند مدرَكات مثالي از جمله وحي و الهام را دريافت نمايد. صدرا طهارت قلبي براي دريافت وحي را تنها منحصر به حضرت رسول(ص)‌ نمي‌داند، بلكه معتقد است فهم آيات الهي نيز نيازمند طهارت قلبي است. اگر قلب دور از پليدي‌هاي معاصي و ظنون و اوهام فاسده باشد مي‌تواند به دليل سنخيتي كه با عالم مثال دارد، از آن عالم كسب فيض نموده و الهامات رحماني بر قلب صورت گيرد. از همين روي همواره ملاصدرا پيش از ورود به مباحث نظري و فهم بسياري از امور علوي، خواننده را به كسب طهارت قلبي دعوت مي‌كند. طهارت قلبي‌اي كه از نگاه وي تنها از مجراي عمل به شريعت مقدس اسلام حاصل مي‌شود.