بازخواني تفسير معرفت خدا با خدا در روايات اهل بيت (ع)

شناخت خدا با خدا، نه‌تنها مورد تأكيد روايات فراواني قرار گرفته، بلكه به عنوان تنها راه شناخت خدا معرفي شده است. در تفسير اين روايات، محدثان، متكلمان، فيلسوفان و عرفان‌پژوهان ديدگاه‌هاي متعددي عرضه كرده‌اند كه نوشتار حاضر، به گردآوري، دسته‌بندي، تقرير و ارزيابي مهم‌ترين آن‌ها پرداخته است. از ره‌گذر اين جستار، مشخص مي‌شود كه تفسير اين روايات به «شناخت خدا با قدرت الهي»، «شناخت خدا با بهره‌گيري از راه‌هاي الهي»، «شناخت خدا، صنع و ايجاد الهي»، «تقدم شناخت خدا بر شناخت مخلوقات»، «شناخت خدا از طريق مخلوقات»، «شناخت خدا از طريق حيثيت وجودي مخلوقات» و «شناخت خدا از طريق سلب صفات مخلوقات»، پذيرفتني نيست، اما تفسير آن‌ها به «شناخت خدا از طريق بيانات الهي»، «شناخت خدا با وساطت خدا (برهان صديقين)» و «شناخت شهودي خداوند»، پذيرفتني و اين تفاسير را در سايه پذيرش مراتب مختلف معنايي روايات از يك‌سو و وجود شواهد روايي يا عقلي از سوي ديگر، مي‌توان پذيرفت.