معناشناسي واژگان نظام خويشاوندي در قرآن كريم

مطالعه معناشناختي مفردات قرآن كريم كه به نحو هوشمندانه ‌و حكيمانه‌اي در آيات ‌و سور جاي گرفته‌اند، دستيابي به شبكه‌اي منسجم از معاني ‌و مفاهيم عميق اين كتاب آسماني را تسهيل مي‌نمايد. در بين مفردات قرآن مجيد، تعدادي از واژگان در ظاهر مترادف ‌و هم‌معنا مي‌باشند، حال‌آنكه با تدقيق معنائي واژگان، تفاوت‌هاي ظريف بين كلمات ظاهر مي‌گردند. هدف اين پژوهش، تبيين تفاوت‌هاي معنائي دو واژه «الأمّ» و «الوالده» مي‌باشد. اين امر پس از بررسي معجمي و تفسيري كلمه‌ها، با روش مطالعه روابط مفهومي واژه و تجزيه آن به مؤلفه‌هاي معنائي صورت گرفته است. اين تحقيق سعي دارد تا با تحقيق اكتشافي در قرآن ‌و در چارچوب معناشناسي ساختارگرا، تفاوت اين دو واژه ‌و چگونگي كاربرد آن‌ها را به لحاظ معنائي در عبارات ‌و آيات قرآني بررسي كند. يافته‌هاي اين پژوهش نشان مي‌دهد كه روش‌هاي معني‌شناسي مي‌تواند دقت معنايي را در واژگان بالا ببرد، چنانكه از مقايسه حضور اين دو واژه در قرآن كريم ملاحظه مي‌شود كه هر دو كلمه در 6 مورد از 8 مؤلفه معنائي با هم اشتراك، و در 2 مورد تفاوت دارند. بررسي بيشتر اين مقاله به اين نكته انجاميد كه دو واژه مورد بحث داراي خصوصيت «زمان‌مندي» مي‌باشند؛ به اين معني كه كلمه «الوالده» به دوره زماني خاصي از مراحل زندگي «الأمّ» اطلاق مي‌گردد. اين ويژگي را در غالب واژه‌هاي مجموعه نظام خويشاوندي نيز مي‌توان ملاحظه كرد.