تحليل انتقادي ادلّه اشاعره و معتزله درباره رؤيت الهي مبتني بر روايات اهل‌بيت (عليهم السلام)

از برخي آيات قرآن، امكان رؤيت خداوند و از برخي ديگر امتناع آن قابل برداشت است، اين امر موجب گرديده است تا باورهاي مختلفي در جامعه اسلامي مطرح گردد. گروهي با استدلال به دسته اول آيات و استشهاد به برخي روايات نبوي(صل الله عليه و آله) و اقامه براهين عقلي، امكان رؤيت را نتيجه گرفتند و گروهي ديگر با بهره‌گيري از دسته دوم آيات و طرح استدلال‌هاي عقلي، امتناع مطلق رؤيت را استنتاج كردند. اشاعره باورمندان ديدگاه نخست و معتزله معتقدان ديدگاه دوم مي‌باشند. به دليل طرح هر دو ديدگاه در دوران حضور اهل‌بيت(عليه السلام) هر دوي آن‌ها با نقد ايشان مواجه گرديد، لذا پژوهش حاضر با روش توصيفي تحليلي در پي آن است تا به اين پرسش پاسخ دهد كه تحليل ادله اشاعره و معتزله درباره رؤيت الهي و نقد آن‌ها با روايات اهل‌بيت(عليه السلام) چگونه است؟ پس از تحليل ادله عقلي، قرآني و حديثي اشاعره و معتزله روشن گرديد كه استدلال‌هاي آن‌ها با دو مواجهه سلبي و ايجابي روايات اهل‌بيت(عليه السلام) مورد نقد است. در مواجهه سلبي؛ اولاً، رؤيت جسماني خداوند خواه در دنيا، خواه در خواب و خواه در بهشت غيرممكن است، ثانياً، تمام رواياتي كه خداوند را چون مخلوقاتش توصيف مي‌كنند، نقد و ردّ مي شوند، ثالثاً، رؤيت غير جسماني امري مطلقاً محال نمي‌باشد. در مواجهه ايجابي نيز طبق روايات، خداوند با قلب پيراسته از زنگار گناهان و آلودگي‌هاي شبهات قابل رؤيت است و اين مهم براي اولياي دين و تطهير يافتگان الهي محقق گرديده است.