شبكه مضامين عوامل ايجاد فقر در جامعه اسلامي از منظر آيات قرآن و احاديث اهل بيت(عليهم السلام)

فقر از جمله مهم‌ترين معضلات جامعه بشري است كه جايگاه ويژه‌اي در ميان مسائل اقتصادي و اجتماعي جوامع بشري دارد. يكي از ضرورت‌هاي نظري پژوهش در اين حوزه، شناسايي عواملي است كه عدم رعايت و اهتمام بدان‌ها موجب ايجاد و گسترش فقر در جامعه مي‌شود. بديهي است كه پرداختن به اين عوامل به منظور پيشگيري به‌مراتب ضروري‌تر و حياتي‌تر از پرداختن به عوامل نابودكننده براي مبارزه با فقر است. اگر با عوامل پيشگيري آشنا شده و آنها را در زندگي فردي و اجتماعي خود مدنظر قرار دهيم، در نتيجه با فقر و گسترش آن مواجه نشده و نيازي به مبارزه با آن نيز وجود نخواهد داشت. در دين مبين اسلام به عنوان آخرين و كامل‌ترين دين، آموزه‌هاي متعددي به منظور پيشگري از ايجاد و گسترش فقر بيان شده كه لازم است با روشي متن محور، نظام‌مند و دقيق، شناسايي و تبيين شود. به همين دليل در اين مقاله تلاش شده با استفاده از روش «تحليل مضمون» به مطالعه گسترده‌ايات اقتصادي قرآن كريم و نيز روايات مرتبط با موضوع در مجامع حديثي پرداخته و از ره‌آورد تحليل مضموني و ترسيم شبكه مضامين گسترده آنها، عوامل مؤثر در ايجاد و گسترش فقر در جامعه اسلامي را از منظر قرآن كريم و اهل بيت(ع) تبيين نمائيم. يافته‌هاي تحقيق نشان مي دهند كه در آموزه‌هاي ديني مجموعاً 30 مضمون كليدي و مهم به عنوان عوامل مؤثر بر ايجاد فقر در جامعه اسلامي اشاره شده كه در دو دسته عوامل خُرد و كلان طبقه‌بندي‌ شده و هركدام نيز به دو دسته عوامل معنوي ـ معيشتي و عوامل اجتماعي ـ حكومتي تقسيم مي‌شوند.