روايت علي‌اصغر حكمت از نمايشنامه هاي ويليام شكسپير : حركت از نمايش بريتانيايي به نقالي ايراني

From the British Drama to Persian Storytelling: Aliasqhar Hekmat's Translation of Shakespeare's Plays

آثار نمايشي شكسپير در خلال سال‌هاي پس از مشروطه، توسط چندي از مترجمان به ايرانيان معرفي شده بود. اما علي‌اصغر حكمت در پنج حكايت از آثار ويليام شكسپير (1321)، ارائه‌اي متفاوت از آثار اين نمايشنامه‌نويس به دست داد. بدين ترتيب كه ساختار مبدأ كه قالب نمايشنامه است، در فرآيند ترجمۀ حكمت به ساختار قصه و حكايت تبديل و زبان ميمتيك نمايشي با زبان دايجتيك نقالي جايگزين شده است. از اهداف ترجمه در اين دوره، برقراري ارتباط‌ با افق‌هاي سرزمين‌هاي اروپايي بود اما با توجه به اين‌كه هنر كهنسال نقالي در اين دوره در اوج خود بود، غلبۀ بسياري از عناصر و مؤلفه‌هاي اين قالب ادبي را به‌روشني مي‌توان در روايت حكمت مشاهده كرد. سلطۀ قالب كهن ادبي بر فرم نوين نمايشنامه در فرآيند ترجمه مي‌تواند ريشه در ساختار استبدادي نهادينه در اين مقطع از تاريخ ادبيات ايران داشته باشد. چرا كه در ترجمه، فضاي گفتگومندي و مكالمه ‌محور نمايشنامه به صورت روايتي داستاني با برتري صداي راوي داناي كل تغيير يافته و نشاني از ديالوگ و گفتگويي كه بر شخصيت‌پردازي و ارتباط كلامي و گفتماني بين شخصيت‌ها و ايدئولوژي‌ها دلالت كند، به چشم نمي‌خورد. اين نوشتار بر آن است تا با بررسي مؤلفه‌هاي نقالي موجود در ترجمۀ حكمت، بافت گفتماني سياسي و فرهنگي را كه در تبديل متن ميمتيك به دايجتيك نقشمند است، مورد مطالعه قرار دهد

The plays of William Shakespeare were translated into Persian in the proceeding years of Iranian Constitutional Revolution. But Ali Asghar Hekmat in his Five Stories by William Shakespeare introduced a quite different translation. The play form, in the process of translation was substituted with the story form. Although of the principle aims of translation at that era was to build strong relations with the cultural horizons of the Europe, the new form of drama found storytelling form as its classical correspondence in Iran. The conventions of classical Iranian storytelling have dominated in Hekmat's translation. Such domination of old form to the new one can be deemed to be rooted in the despotic cultural context of lterary history of Iran at that time, since all the dialogic components of the plays are substituted with indirect quotations of the omniscient narrative voice. Devoid of dialogic verbal interaction of characters, the narratives of Hekmat are highly dominated with the omniscient monologic voice. The present paper is to study the components of storytelling in Hekmat's translation and investigate the discursive cultural and political context which manipulates a mimetic dramatic text into diegetic text of storytelling.