نقش آخرت‌گرايي در رابطة انسان و محيط‌زيست از ديدگاه نهج‌البلاغه

The Role of Afterlifeism in Relationship of Human and Environment on the basis of Nahj al-Balagha

نهج‌البلاغه بعد از قرآن كريم، بهترين منبع براي واكاوي مباحث اسلامي در همة زمينه‌ها است. رابطة انسان و محيط‌زيست يكي از اين مباحث است. در اسلام بيش از هر دين و مكتبي به رفتار صحيح با محيط‌ زيست سفارش شده است. با توجه به اين‌كه انسان در روز قيامت نسبت به تمام اعمال خويش مورد سؤال واقع مي‌شود كه چرا با وجود انذار‌ها، نهي‌ها، راهنمايي‌ها و تبيين رفتارهاي صحيح و شناسايي رفتارهاي ناپسند، حيوانات را آزار داده و نسبت به طبيعت كوتاهي كرده است، اهميت آخرت‌گراييِ انسان در رابطه با محيط‌زيست روشن مي‌گردد. آن‌چه در اين پژوهش با استفاده از روش توصيفي-تحليلي و به كارگيري ابزار كتابخانه‌اي پيرامون آن سخن گفته شده، مجموعه‌اي از رفتارهايي است كه مشخص كنندة حقوق متقابل انسان و محيط‌زيست مي‌باشد و مي‌توان از آن به راهبردهايي از نهج‌البلاغه در حيطة رفتار تعبير كرد كه در قالب فضايل و رذايل رفتاري صورت دقيقي از روابط انسان با محيط‌ زيست را بر اساس نهج‌البلاغه ترسيم مي‌كند. يافته‌هاي پژوهش حاكي از آن است كه احساس مسؤوليت نسبت به حيوانات، اهميت دادن به تغذية آنان و مراعات حالشان هنگام كار، خستگي، بيماري و پيري، پرهيز از اذيت و آزار و ترساندن آنان از مهم‌ترين موضوعات در رابطه با حيوانات است. همچنين حفظ درختان و اهتمام به كشاورزي، انتخاب آب مناسب و تنظيم آبياري درختان، توجه به عوامل زيست محيطي در انتخاب محيط زندگي، نگاه به گل‌ها و سبزه‌زار، استفاده از پوشش مناسب فصلي نيز از مهم‌ترين موضوعات در رابطه با طبيعت است.

Nahj al-Balagha after the Holy Quran is the best reference for analyzing Islamic topics in all of the fields. The relationship of human and environment is one of these topics. In Islam, more than each religion and school has been advised to proper behavior with environment. Given that human in the Judgement Day is questioned about all of his / her own actions that why they have vexed animals in spite of the warnings, bans, guidances and explicating the proper behaviors and detecting reprehensible behaviors and have been neglected toward nature, the importance of afterlifeism of human in relation to environment become obvious. What has been talked about it in this study, is a collection of behaviors that specify mutual rights of human and environment and about it, it can construe to strategies of Nahj al-Balagha in the domain of behavior that draw a fine shape from relationships of human with environment on the basis of Nahj al-Balagha in the shape of behavioral virtues and rascalities. It is necessary to mention that the study has been written by using of descriptive–analytic method and applying desk research tool.