شروط غيرمنصفانه در قراردادهاي مصرف‌كننده

Unfair Contract Terms in Consumer Contracts

امروزه گسترش قراردادهايي كه در آن‌ها يكي از طرفين از موضع برتري نسبت به‌طرف ديگر برخوردار است، به شخصي كه در موقعيت برتر قرار دارد اين امكان را مي‌دهد كه شروطي را در قرارداد بگنجاند كه نسبت به‌طرف مقابل قرارداد ناعادلانه است. اين امر قانون‌گذاران برخي كشورها را بر آن داشته تا قوانيني در جهت مقابله با اين شروط غيرمنصفانه وضع كنند. در اين مقاله بر آنيم تا با بررسي مفهوم و مباني مقابله با شروط غيرمنصفانه در حقوق‌هاي فوق، جايگاه مقابله با شروط غيرمنصفانه در نظام حقوقي ايران را بررسي كنيم. براي اين منظور بايد ديد كه از يك‌سو در حقوق ايران موضع قواعد عمومي قراردادها نسبت به شروط غيرمنصفانه چگونه است و از سوي ديگر موضع قوانين خاص به‌ خصوص قوانيني كه جهت حمايت از مصرف‌كننده وضع گرديده‌اند نسبت به اين شروط چيست. به نظر مي‌رسد در حقوق ايران در كنار پاره‌اي از قواعد عمومي قراردادها، مثل آنچه در باب خيار غبن آمده و تا حدودي براي تضمين تعادل عوضين در قراردادهاي معوض قابل‌استفاده است، برخي قوانين خاص نيز به مسئله شروط غيرمنصفانه پرداخته‌اند، اما وضع قوانين و مقررات كارآمدتر به‌منظور حمايت از مصرف‌كننده در برابر شروط مذكور، ضروري است.

Nowadays, the increase in using the contracts in which one party has a stronger position against the weaker party provides the stronger party a possibility to insert some unfair terms in contract. In recent years, some countries have tried to enact some legislation to protect the weaker party against such terms. This Article examines comparatively regulations on unfair contract terms in EU in order to consider its historical development, what an unfair contract term is and why the weaker party should be protected against such terms. General contract rules and some special protective Acts that have been adopted in recent years in Iranian law arises the question of how the protection of weaker party considers, especially consumers, against unfair contract terms. Our view is that although general rules and special acts, to some extent, protect the weaker party against unfair terms, it is necessary to enact new protective Acts for the purpose of full protection of consumers against these terms.