اثربخشي برنامه آموزشي مبتني بر مدل تصورات و تمايلات در پيشگيري و كاهش مصرف استروئيدهاي آنابوليك در بين مردان بدن‌ساز

Effectiveness of educational program based on prototype willingness model on preventing and decreasing anabolic-androgenic steroids among male bodybuilders

هدف: مصرف استروئيدهاي آنابوليك توسط ورزشكاران يك مشكل جدي براي سلامتي عمومي است. بنابراين مطالعه حاضر با هدف بررسي تاثير برنامه آموزشي مبتني بر مدل تصورات تمايلات در پيشگيري از مصرف استروئيدهاي آنابوليك در بين بدن‌سازان مرد مراجعه‌كننده به باشگاه‌هاي بدن‌سازي شهر همدان انجام شده است. مواد و روش‌ها: اين مطالعه نيمه‌تجربي در سال 1396 بر روي 76 نفر از بدن‌سازان مرد شهر همدان كه به صورت تصادفي به دو گروه آزمون (37 نفر) و كنترل (39 نفر) تقسيم شدند، انجام گرديد. بدين منظور 5 باشگاه بدن‌سازي به‌صورت تصادفي ساده از بين باشگاه‌هاي شهر همدان انتخاب شده و با تخصيص تصادفي 2 باشگاه به گروه آزمون و 3 باشگاه به گروه كنترل اختصاص يافت. نمونه‌هاي هر گروه با در نظر گرفتن معيارهاي ورود به مطالعه به‌صورت تصادفي ساده از هر باشگاه انتخاب شدند. ابزار گردآوري اطلاعات شامل پرسش‌نامه اطلاعات دموگرافيك و سازه‌هاي مدل تصورات و تمايلات بود. برنامه آموزشي شامل 5 جلسه آموزشي بود كه در مدت يك ماه براي براي بدن‌سازان گروه آزمون به اجرا در آمد. دو گروه مورد مطالعه دو ماه پس از مداخله مورد پيگيري قرار گرفتند. يافته‌ها: قبل از مداخله آموزشي اختلاف آماري معني‌داري از نظر متغيرهاي دموگرافيك و سازه‌هاي مدل تصورات و تمايلات بين گروه آزمون و كنترل مشاهده نشد (05/0P) و قصد مصرف استروئيدهاي آنابوليك (001/0>P) در بين شركت‌كنندگان گروه آزمون و كنترل مشاهده شد، با اين‌حال اختلاف تغييرات قبل و بعد نمره نگرش بين دو گروه از نظر آماري معني‌دار نبود (155/0=P). بعد از انجام مداخله آموزشي مصرف استروئيدهاي آنابوليك در گروه آزمون كاهش يافته بود، وليكن اين كاهش از نظر آماري معني‌دار نبود (453/0=P). نتيجه‌گيري: نتايج مطالعه حاضر نشان داد كه به‌كارگيري مداخلات آموزشي مبتني بر مدل تصورات تمايلات، استراتژي آموزشي مؤثري در پيشگيري از افزايش احتمالي مصرف استروئيدهاي آنابوليك در بين بدن‌سازان مرد مي‌باشد.

Introduction: The use of anabolic-androgenic steroids (AAS) by athletes is a serious widespread public health problem. Therefore, the present study aimed to determine the effectiveness of educational programs on prevention of AAS use among male bodybuilders in Hamadan based on Prototype Willingness Model (PWM) as a theoretical framework. Materials and Methods: In this quasi-experimental study, 76 male bodybuilders were randomly divided into two experimental (n=37) and control groups (n=39) in Hamadan, west of Iran in 2017. For this purpose, 5 gyms were randomly selected from Hamadan's gyms. Then, gyms randomly allocated in the experimental (2 gyms) and control groups (3 gyms). Finally, participants of each group were selected through simple sampling method from each gym according to the inclusion criteria. Data was collected using a questionnaire, including the PWM constructs and demographic variables. The intervention comprised 5 sessions, applied on the experimental group during one month. Both groups were followed for two months after the intervention. Results: There was no statistically significant difference between the two groups in terms of demographic variables and PWM constructs before educational intervention (P>0.05). After the educational intervention, significant differences were observed in pre- and post-intervention score changes on subjective norms (P=0.040), prototypes (P=0.034), behavioral willingness (P<0.001) and behavioral intention (P<0.001) between the experimental and control groups; However, there was no statistically significant difference between two groups in pre- and post-intervention attitude score changes (P=0.155). Also, AAs use was reduced in the experimental group, but this decrease was not statistically significant (P = 0.453). Conclusion: The results showed that the application of educational program based on PWM would be considered as an efficient educational strategy for the prevention of possible increase AAS use among male bodybuilders.