مطالعه اثر عصاره هيدروالكلي ريشه گياه شلغم بر مسموميت كبدي ناشي از متوتركسات در موش صحرايي

متوتركسات به عنوان يك داروي ضدسرطان، در دوزهاي بالا براي كبد سمّي است. معلوم گرديده است كه استرس اكسيداتيو در سمّيت متوتركسات دخيل است. با توجه به خواص آنتي اكسيداني ريشه گياه شلغم، اين مطالعه، براي ارزيابي اثرات محافظتي عصاره هيدروالكلي ريشه شلغم در برابر سميّت كبدي ناشي از متوتركسات در موش صحرايي انجام شد. بدين منظور 40 سر موش صحرايي نر ويستار به طور تصادفي در چهار گروه مساوي تقسيم گرديدند. گروه 1 به عنوان شاهد انتخاب شد. به گروه هاي 2 و 4، ريشه گياه شلغم (mg/kg 200) به مدت 15 روز متمادي گاواژ گرديد. گروه هاي 3 و 4 تك دوز متوتركسات  (mg/kg 20)را در دهمين روز آزمايش به طور داخل صفاقي دريافت كردند. در پايان، سطوح سرمي آنزيم‌هاي آسپارتات آمينوترانسفراز، آلانين آمينوترانسفراز و آلكالين فسفاتاز و بيلي روبين تام، آلبومين و پروتئين تام گروه ها اندازه گيري شد. ميزان مالون دي آلدئيد و فعاليت آنزيم هاي سوپراكسيد ديسموتاز، كاتالاز، گلوتاتيون پراكسيداز و گلوتاتيون ردوكتاز نيز در هموژنات بافت كبد اندازه گيري شد. از بافت كبد موش ها مقاطع بافتي تهيه و در نهايت، يافته هاي بيوشيميايي با نتايج هيستوپاتولوژي تطبيق داده شد. در گروه 4، عصاره ريشه شلغم به ‌طور معني ‌داري (0.05 p) ميزان افزايش يافته آنزيم‌هاي شاخص آسيب كبد و بيلي روبين تام را كاهش و سطوح كاهش يافته آلبومين و پروتئين تام سرم را به ‌طور معني داري (0.05 p) افزايش داد. در اين گروه، عصاره ريشه شلغمبه طور معني داري (0.05 p) ميزان پراكسيداسيون ليپيدي را كاهش و سطوح آنتي اكسيدان هاي كبد را افزايش داد. از لحاظ هيستوپاتولوژي نيز تغييرات بافتي شامل آماس، تغييرات دژنراتيو و نكروز، همراستا با يافته هاي بيوشيميايي بودند. نتايج نشان داد عصاره ريشه شلغمبا خواص آنتي‌اكسيداني خود، كبد موش‌هاي صحرايي را در برابر سمّيت ناشي از متوتركسات محافظت مي كند.