رهيافت متن‌گرايي در تفسير حقوقي؛ با تأكيد بر قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران

Textualist Approach in Legal Interpretation: with Emphasis on Islamic Republic of Iran Constitution

تفسير متون حقوقي به واسطه سكوت، تعارض، ابهام زباني و اشكالات اجرايي يا اخلاقي قوانين، اجتناب­ ناپذير است. به طور سنتي، نظريه ­هاي تفسير قانون و قانون اساسي، در دو گرايش عمده مؤلف­ محور و مفسر محور بروز يافته‌اند. هريك از اين رويكردها به رغم مزاياي خود، معايبي دارند كه نمي­توان آن­ها را نظريه منحصر تفسيري در حقوق ايران دانست. در مقابل، رويكرد سوم - متن­ گرايي- را مي ­توان كارآمدترين نظريه در تفسير قوانين و بويژه قانون اساسي دانست. متن ­گرايي با خودبسنده­ دانستن نظام حقوقي و نتايج حاصله از برخي گرايش ­هاي تحليل زباني حقوق سازگار است و پاسخ به پرسش حقوقي را در متن حقوقي مي­جويد و نه معيارهاي فراحقوقي. خوانش متن­ گرايانه از اصل 73 قانون اساسي و تفسير شوراي نگهبان از آن به اين نتيجه مي ­انجامد كه مفسران، مجاز به ارائه تفاسير خود از قانون مي‌باشند و اين تفاسير تا هنگام تغيير قانون يا ارائه تفسير رسمي در مورد خاص خود معتبر خواهند بود. از آنجا كه تفسير، بيان مراد مقنن است، تفسير در هر مورد به مقنن نسبت داده مي‌شود. اين پژوهش در پي آن است تا ضمن بررسي نظريه ­هاي اصلي در تفسير قانون اساسي، نظريه تفسيري متن ­گرا را به عنوان نظريه مختار طرح نمايد.

Because of linguistic ambiguity, silence, contradiction of contents and executive or moral issues, the interpretation of legal texts becomes inevitable. Traditionally, statutory and constitutional theories of interpreting are appeared in two forms: writer- based and interpreter- based. Despite their advantages, these approaches suffer from problems preventing them to be the exclusive theory of legal interpretation in Iran. On the other hand, the third approach – Textualism- can be considered as the most complete theory in interpreting the Constitution and statutes. Textualism considers legal systems as self- complete entity, and is compatible with the results of linguistic analysis of law. This approach seeks to find the answer of legal questions from legal texts, not meta- legal standards. Textualist reading of Principle 73 of I.R.I.’s Constitution and Guardian Councils’ interpretation implies that interpreters are allowed to have their own interpretation of legal texts which are valid, until the modification of the law or rendering a formal interpretation.