بازي استراتژيك مديرـ حسابرس: شواهدي از تئوري بازي‎ها

هدف: تئوري بازي‌‌ها تلاش‌ مي‌كند كه رفتار رياضي حاكم بر يك موقعيت استراتژيك را مدل‎سازي كند. اين موقعيت زماني پديد‌ مي‌آيد كه موفقيت يك طرف بازي، به راهبردهايي بستگي دارد كه طرف ديگر انتخاب‌ مي‎كند. هدف پژوهش حاضر، يافتن راهبرد بهينه در بازي استراتژيك بين حسابرس و مدير شركت در فرايند حسابرسي است. روش: در پژوهش حاضر، مديران و حسابرسان به‎منظور حداكثرسازي منافع، به‎ترتيب از استراتژي‎هاي مديريت سود و افزايش كيفيت حسابرسي (كاهش خطر عدم كشف برآوردي) استفاده مي‎كنند. جامعه آماري پژوهش از نوع جامعه آماري در دسترس است كه كليه شركت‎هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار را در سال‌‌‌هاي 1391 تا 1395 با اعمال محدوديت‎هايي دربرمي‎گيرد. فرضيه‌‌ها براي داده‌‌‌هاي تركيبي 116 شركت (575 شركت سال)، با استفاده تابع بهترين پاسخ بازيگر و آزمون من ويتني آزمون شدند. يافته‎ها: يافته‎‌‌هاي پژوهش مبين وجود تعادل نش در استراتژي كيفيت حسابرسي بالا و مديريت سود شديد براي طرفين بازي‌ است، يعني در اين استراتژي، نه حسابرس و نه مدير، انگيزه تغيير استراتژي را ندارد؛ زيرا با تغيير استراتژي منافع آنها كمتر خواهد شد. نتيجه‎گيري: نتايج به‎دست آمده از پژوهش، گوياي اهميت توجه به حسابرسي به‎عنوان نوعي محيط استراتژيك است. همچنين يافته‎ها مي‎تواند به حسابرسان در خصوص تحليل تضاد با صاحبكار و انتخاب استراتژي بهينه در فرايند حسابرسي كمك كند.