بررسي رابطه بين سازوكارهاي راهبري شركتي برون‎سازماني و تقلب مالي با تمركز بر ارزيابي شناختي از تجويزهاي تئوري نمايندگي

هدف: از يك سو، بر اساس يكي از فروض بنيادين نظريه نمايندگي، فشار برون‎سازماني اعمال شده بر مديران، احتمال انحراف اخلاقي بالقوه آنان را كاهش مي‎دهد و از سويي ديگر، استدلال نظريه ارزيابي شناختي آن است كه انتظارات قوي از مديران ناشي از سازوكارهاي راهبري برون‎سازماني، ضمن محدود كردن حس استقلال آنان، انگيزه دروني آنان براي درستكاري را كاهش مي‎دهد و به‎طور بالقوه به تقلب مالي منجر مي‎شود. با توجه به استدلال‎هاي متناقض ذكر شده، هدف پژوهش حاضر بررسي رابطه سازوكارهاي راهبري شركتي برون‎سازماني و تقلب مالي با تمركز بر ارزيابي شناختي از تجويزهاي نظريه نمايندگي است.روش: در اين پژوهش سازوكارهاي راهبري برون‎سازماني با استفاده از مالكيت نهادي اختصاصي و قدرت وام‎دهندگان سنجيده شده است. دو فرضيه پژوهش با استفاده از اطلاعات 128 شركت پذيرفته شده در شركت بورس اوراق بهادار تهران در دوره زماني 1390 تا 1395 (شامل 768 مشاهده شركت ـ سال) و به‎كارگيري رگرسيون لجستيك آزمون و تجزيه و تحليل شدند.يافته‎ها: نتايج نشان داد كه وجود مالكيت نهادي اختصاصي و ‌قدرت وام‎دهندگان به‎عنوان سازوكارهاي راهبري شركتي برون‎سازماني، بر احتمال تقلب مالي تأثير مثبت و معناداري دارند. به بيان ديگر، فشار برون‎سازماني از سوي مالكان و وام‎دهندگان، احتمال تقلب مالي مديران را افزايش مي‎دهد.نتيجه‎گيري: زماني كه مديران با كنترل‎هاي سخت‎گيرانه برون‎سازماني مواجه شوند، به احتمال بيشتري درگير رفتارهاي متقلبانه مي‎شوند. اين يافته، عكس نتيجه‎اي است كه مطابق با نظريه نمايندگي از كاركرد كنترل‎هاي برون‎سازماني بر فعاليت‎هاي فرصت‎طلبانه مديران انتظار مي‎رود.