تحليل و بررسي معيار ارزش در اخلاق ارسطويي

ديدگاه اخلاقي ارسطو همواره يكي از مهمترين و پرنفوذترين ديدگاه‌ها در فلسفه اخلاق به‌شمار مي‌رود. به همين دليل، فلاسفه اخلاق تفاسير متعددي از ديدگاه وي را ارائه نموده‌اند كه صحت و سقم اين تفاسير را تنها با مراجعه به كتب اخلاقي ارسطو مي‌توان تشخيص داد. يكي از مهمترين مسائل در فلسفه اخلاق ارسطو، بحث ماهيت معيار ارزش اخلاقي است. از عبارات ارسطو، معيارهاي گوناگوني برداشت شده و يا قابل برداشت است. تحليل و بررسي جايگاه هر يك از اين معيارها موضوع پژوهش حاضر را تشكيل مي‌دهد. در نوشتار حاضر سعي شده تا با تحليل سخنان ارسطو، معيار ارزش اخلاقي از منظر وي استخراج شده و مورد بررسي قرار گيرد. نتايج تحقيق به تفكيك ميان معيار ثبوتي و اثباتي منتهي شده است. معيار ارسطو در مقام ثبوت تشبه به خدايان، تأمل نظري و فعاليت عقلاني است و معيار وي در مقام اثبات قاعده حد وسط و توجه به فاعل اخلاقي است. مهمترين نقدها بر معيارهاي مذكور نيز عبارتند از: ابهام معيار ثبوتي، ناكافي بودن معيار عقلانيت، ناسازگاري با مباني اخلاق اسلامي، فاصله داشتن با فضايل ديني، موجه نبودن معيار حد وسط و نيز موجه نبودن معيار فاعل اخلاقي.