نسبت نفس و مزاج در فلسفه اسلامي و فلسفه ذهن

نفس و مباحث مربوط به آن از مهم‌ترين مباحث فلسفه و البته ارزشمندترين آنها به‌شمار مي‌رود. ازاين‌رو بررسي نفس و يافتن نسبت آن با مزاج بسيار مهم و پر اهميت است. به‌علاوه اينكه امروزه با ظهور فلسفه ذهن، مباحث نفس و بدن اهميتي دو چندان پيدا كرده است. به‌لحاظ تبارشناسي بحث، بنيان باور به مزاج را مي‌توان بر اساس طبيعيات قديم و تفكر مشاء بررسي كرده و آن را در سنت فلسفي اسلامي پيگيري نمود. البته دوگانگي نفس و مزاج در چنين سنتي با ادله فراواني قابل اثبات است. بر اين اساس عموم فيلسوفان مسلمان، نفس و مزاج را دو امر جدا از هم تلقي مي‌كنند. اين در حالي است كه بحث مزاج با وجود فيزيكي بودن ماهيتش، در فلسفه ذهن كه خود رويكرد فيزيكاليستي دارد مورد بحث قرار نگرفته است. البته شايد اين عدم توجه به‌خاطر تفاوت ماهيت طب قديم و طب جديد باشد كه موضوع به حاشيه رانده شده است؛ به‌گونه‌اي‌كه در فيزيك جديد خبري از آن نيست. ازاين‌رو نفس‌شناسي آنها متفاوت شده و بحث مزاج پوشيده مانده است.