واكاوي برهان صديقين آقاعلي حكيم و تحقيق و بررسي آن

آقاعلي حكيم در رساله اي كه ضمن حاشيه بر اسفار باعنوان رساله في طريق الصديقين نگاشت به تبيين نظر خويش درباره برهان صديقين پرداخت. وي دو تقرير از برهان صديقين ارائه كرد كه تقرير نخست وي با اعتبار چهارگانه از حقيقت وجود، يعني حقيقت وجود من حيث هي هي يا بشرط اطلاق يا بشرط تجرد و در نهايت بشرط صرافت، برهان صديقين را تقرير نمود. اين تقرير منحصربه‌فرد بوده، بايد از نوآوري‌هاي وي به شمار¬آورد. در اين تقرير از راه مبدء نداشتن براي حقيقت وجود با چنين اعتبارات چهارگانه اي استدلال كرد. در اين مقاله برهان وي از چهار جهت مقدمات برهان، تقرير برهان، صديقين‌بودن برهان و محذور در برهان صديقين واكاوي شده است. ليكن تقرير دوم برهان وي نظير برهان ملاصدراست. برهان وي با ملاصدرا و حكيم سبزواري نقاط مشترك و اختلافي دارد كه به آنها اشاره شده است. تقرير اول برهان وي هر چند از جهاتي قابل مناقشه است، مي¬توان به¬گونه¬اي آن را تقرير كرد كه منتج باشد