سازوكارهاي ديپلماسي آكادميك آمريكا درجذب دانشگاهيان ايراني (1357-1396)

امروزه با بين المللي شدن آموزش عالي و نيز تسهيل ارتباطات جهاني ناشي از فرايند جهاني شدن، استفاده از ظرفيت هاي نظام آموزش عالي به مثابه ابزار تأثيرگذار در راستاي كسب منافع ملي و قدرت نرم توسط كشورهاي جهان به ويژه كشورهاي توسعه يافته، روزبه روز بيشتر شده است؛ امري كه از آن مي توان به ديپلماسي آكادميك تعبير نمود. كشورهاي مختلف جهان به فراخور قدرت فرهنگي و اقتصادي خود، روي برنامه هاي مبادلات فرهنگي و آموزشي سرمايه گذاري زيادي نموده اند. شاخص ترين و موفق ترين كشورها در اين زمينه ايالات متحده امريكا است. از طريق برنامه هاي ديپلماسي آكادميك مانند تبادلات دانشجويي و بورسيه هاي تحصيلي، پروژه هاي بين المللي آموزشي براي ديداركنندگان خارجي، كنفرانس ها و سمينارهاي دانشگاهي، گسترش زبان انگليسي و غيره، ايالات متحده در حال انتقال ارزش ها و باورهاي اخلاقي اش به نخبگان كشورهاي جهان است. دولت ايالات متحده به دنبال آن است تا با گسترش برنامه هاي فرهنگي و ديپلماسي آكادميك خود با مخاطبين جوان ارتباط برقرار كرده و پلي با رهبران آينده كشورها بويژه ايران ايجاد نمايد. با نگاهي به عملكرد ديپلماسي آكادميك ايالات متحده آمريكا در ايران در طول دهه هاي گذشته، مي توان دريافت كه اين كشور در تلاش براي ترويج ارزش ها و سبك زندگي امريكايي، پرورش طبقه متوسط متمايل به غرب، جهت دهي به دانش و دانشگاه ها و همچنين گسترش زبان انگليسي به مثابه زبان علمي و ارتباطي بوده است. بر همين اساس شناخت تجربيات و عملكرد امريكا در حوزه ديپلماسي آكادميك براي كشوري با ظرفيت هاي جمهوري اسلامي ايران حائز اهميت خواهد بود. پرسش اصلي مقاله حاضر اين است كه كاركرد ديپلماسي آكادميك ايالات متحده امريكا در جذب دانشگاهيان به ويژه نخبگان ايراني چگونه بوده است؟ فرضيه مقاله بر اين  است كه اين كشور با استفاده از ابزارهاي دانشگاهي و جذابيت هاي علمي و آموزشي خود، توانسته است بيشترين مبادلات آموزشي را در سطح جهان داشته باشد و از اين طريق ضمن انتقال ارزش هاي خود به دانشگاهيان، قدرت نرم خود را افزايش دهد. اين جاذبه ها، بسياري از دانشگاهيان ايراني را نيز براي تحصيل و تحقيق به سمت ايالات متحده امريكا سوق داده است.