تحليل نگرش هجويري در كشف المحجوب نسبت به مذهب تشيع

Analysis of Hujwiri’s Viewpoint on Shia in Kashf-ul Mahjoub

علي بن عثمان هجويري از زعما و بزرگان تاريخ ادبيات عرفاني صوفيه است كه با تاسي به معارف قرآن و فرهنگ نبوي و با استغراق در سخنان صوفيان صافي ضمير موفق به تاليف كشف المحجوب شده است. هجويري به سبب تاثر از شرايط زماني، مكاني و جايگاه مذاهب كلامي، به ويژه غلبه اشعريت، مواضعي پرلغزش و پرتشتت در باب مذهب تشيع برگزيده و گزارشگر گزاره هايي عقل ستيز و باورسوز درباره اين مذهب بوده است. اين پژوهش درصدد نقد آراي هجويري در باب مذهب تشيع از طريق بررسي كلي روش ها و رويكردهاي عرفاني- كلامي مولف در قالب نقد محتوايي با نگرش درون ديني و با سنجش نگره هايي چون تناقض هاي دروني، مخالفت با قرآن، سنت و تاريخ، گزينش و حذف، پذيرش و رد متعصبانه در تحليل كلي سامان يافته است. نگارندگان به اين نتيجه رسيده اند كه هجويري به شيوه پيچيده پيشوايان خود، صحيح و ناصحيح را آميخته و دچار مغالطه در باب مذهب تشيع بوده است.

Ali bin Usman Hujwiri is well-known for his role in the mystic literature of Sufiyya who achieved writing Kashf-ul Mahjoub based on his knowledge of Quran and Prophet’s life and through a deep study of great Sufis. Due to the time and place of his life, and under the influence of the dominant Kalam schools, specially Ash’ariyyah, Hujwiri has had a very misled and contradictory understanding of shia and has conveyed anti- rationale and unreasonable statements about shi'ism. This study aims to review Hujwiri’s ideas on Shia through a general survey of mystical and Kalami approaches. To do this, the content will be with an intra-religious attitude and by evaluating factors analyzed like internal contradictions, contrasting Quran, tradition, and history, selection, and elimination, fanatical acceptance, or denial are parts of this systematic analysis. The authors came to the conclusion that Hujwiri, like his predecessors, had mixed right with wrong in a sophisticated way, and had a distraught attitude towards Shia.