ارزيابي اثرات بوم‌‌شناختيِ تغيير كاربري سرزمين بر ساختار طبيعي حوضۀ رودخانۀ قره‌‌سو

براي ارزيابي اثرات تغيير الگوهاي سيماي ‌سرزمين بر فرايندهاي بوم‌‌شناختي مي‌‌توان از كمي‌‌سازي ساختار سيماي ‌سرزمين استفاده كرد؛ زيرا اين نمايه‌‌ها به‌سادگي اندازه‌‌گيري مي‌‌شوند و به هزينه و زمان كمي نياز دارند. در پژوهش حاضر، اثرات بوم‌‌شناختي تغيير كاربري سرزمين بر ساختار طبيعي حوضۀ قره‌‌سو بررسي شد تا براساس آنها، مناطق متأثر از تغيير كاربري‌‌ها مشخص شود. ابتدا تغيير مساحت كاربري‌‌ها بين سال‌‌هاي 1363 و 1392 محاسبه شد. سپس، تغييرات الگوهاي مكاني كاربري‌‌ها با استفاده از نمايه‌‌هاي سيماي  سرزمين بررسي شد. سرانجام، بر‌اساس كاربري فعلي يك شاخص، اثرات بوم‌‌شناختي براي منطقه تعريف شد. نتايج نشان داد طي سال‌‌هاي بررسي، مساحت جنگل 12 درصد و كشاورزي 5 درصد كاهش و مساحت مناطق مسكوني و صنعتي 292 درصد، مراتع 143 درصد و جاده 176 درصد افزايش يافته  ‌است. تحليل نمايه‌‌هاي سيماي سرزمين بيانگر كاهش پيوستگي، افزايش تكه‌‌تكه‌‌شدگي و روند تخريب سيماي  ‌سرزمين است. نقشۀ شاخص تركيبي اثرات بوم‌‌شناختي مشخص كرد حدود 28 درصد منطقه در معرض اثرات بوم‌‌شناختي زياد و بسيار زياد است. اين مناطق پايه‌‌اي براي مطالعات آتي هستند و اقداماتي از قبيل تقويت مديريت سرزمين و كاهش تكه‌‌تكه‌شدگي سرزمين در آنها ضروري است.