نقش شهرهاي كوچك در تعادل‌بخشي به توسعۀ پايدار منطقه‌اي و تحولات نظام شهري (مطالعۀ موردي: استان البرز از سال 1365تا1395)

يكي از راهبردهاي مهم كه در نيم‌قرن اخير براي مقابله با بي‌تعادلي منطقه‌اي ناشي از رشد فزايندۀ شهرهاي بزرگ مورد توجه قرار گرفته، شهر‌هاي كوچك هستند كه به دليل برخورداري از برخي امكانات و خدمات، به‌عنوان يكي از مراكز مهم در تعادل‌يابي توسعۀ منطقه‌اي كانون توجه قرار مي‌گيرند. روش پژوهش حاضر توصيفي ارزيابي و هدف آن بررسي وضعيت تحولات نظام شهري شهر‌هاي كوچك استان البرز در جهت تعادل‌بخشي به توسعۀ پايدار منطقه‌اي است. براي دستيابي به جايگاه شهرهاي كوچك در نظام شهري در يك دورۀ زماني 30ساله (13۶۵تا13۹۵) از مدل‌هاي رتبۀ اندازه، آنتروپي و ترازنامه استفاده شده، سپس نقش آن‌ها در تعادل‌يابي توسعۀ منطقه‌اي ارزيابي شده است. نتايج حاصل نشان مي‌دهد ضريب آنتروپي بدون احتساب شهرهاي كوچك نيز به عدم تعادل ادامه خواهد داد. در مدل لگاريتمي رتبۀ اندازه نيز با احتساب شهر‌هاي كوچك، شيب خط برابر 94/1 و بدون احتساب شهر‌هاي كوچك، به 21/1 كاهش يافته كه حاكي از نقش انكارناپذير شهر‌هاي كوچك در نظام شهري است. نتايج مدل ترازنامه نيز نشان مي‌دهد تغييرات مؤلفه‌ها عمدتاً درون‌طبقه‌اي و ناشي از رشد شهر‌هاست و فقط در سال 1385، با توجه به تبديل روستاها به شهر شاهد تغييرات ناشي از شهرهاي جديد بوده‌ايم.