نقد و بررسي روايات اسباب نزول سوره ضحي

در آثار گوناگون، براي بسياري از آيات و سوره‌ها، سبب نزول گزارش‌شده است. اما ازآنجاكه تمام روايات اسباب نزول به صحت نپيوسته است، محققان را بر آن داشته تا به ارزيابي سند و محتواي آن‌ها همت گمارند. سورۀ ضحي نيز، آكنده از روايات اسباب نزولي است كه دچار ضعف از ناحيه سند و متن است كه تاكنون تحقيقي بايسته و شايسته در اين زمينه انجام ‌نشده است. در اين نوشتار تمامي روايات اين بخش، از هر دو جنبه سند و متن نقد و بررسي شده است. در بررسي‌ها مشخص شد روايات از برخي جهات همچون ضعف‌هاي رجالي و يا فهم الحديثي مانند ارسال سند، راويان ضعيف، عدم استناد روايت به صحابي شاهد نزول، ضعيف هستند و از جهت متن نيز به دليل اشكالاتي مانند: ناسازگاري با سياق سوره، عدم مطابقت با ديگر آيات قرآن، مخالف بودن با روايات ترتيب نزول، هم‌زمان نبودن قصه با نزول آيات، ناسازگاري با جايگاه پيامبر(ص)، وجود اضطراب و اختلاف روايات ذيل سوره، مخدوش هستند. درنهايت حتي با فرض صحت اين گزارش‌ها حداكثر مي‌توان گفت اغلب آن‌ها اجتهاد و تطبيق راوي بر آيات قرآن است.