هوش معنوي از منظر قرآن و روايات

Spiritual Intelligence Quotient (SQ) in the Quran and Islamic Narrative Texts

امروزه مطالعات مربوط به معنويت با مفهوم هوش عميقاً گره خورده است و بررسي و تحقيق در اين حوزه از مفاهيم چالش برانگيز محسوب مي شود. ساختار هوش معنوي، جنبه هاي ذهني معنويت را با كاربرد عيني هوش تركيب كرده، با استفاده از مفاهيم روان شناسي، زيست شناسي، مذهب و معنويت دو عنصر اساسي «توانايي» و «معنويت» را به صورت درهم تننيده بيان مي كند. هدف اساسي پژوهش حاضر، بررسي روان شناختي هوش معنوي و جستجو، شناسايي و تبيين مصاديق مفهوم هوش معنوي در قرآن و روايات است. براي رسيدن به هدف تحقيق، با استفاده از روش اسنادي و تحليل محتوا، آيات قرآن كريم و روايات متناسب با هوش معنوي مورد مطالعه، بررسي و تحليل قرار گرفت. در بررسي آيات قرآن كريم و روايات از پيامبر اسلام(ص)، امامان معصوم(ع) و ساير متون اسلامي، مطالب و مفاهيمي را مي توان پيدا كرد كه گوياي مفهوم هوش معنوي و يا بُعدي از ابعاد آن است. نتايج پژوهش نشان داد كه در آيات قرآن و متون اسلامي مفاهيمي همچون «عقل قدسي»، «عقل نوري»، «عقل رحماني»، «لُب»، «نهيه»، «حجر»، «فراست»، «حجي»، «حكمت»، «فطنت» و «كياست» را مي توان معادل و مترادف با مفهوم هوش معنوي دانست. تحقيقات آينده با كاربست روش هاي متفاوت تحقيق، ابعاد ديگري از مصاديق هوش معنوي را از منظر اسلام روشن تر خواهد كرد.

Nowadays, studies related to the spirituality have been emerged towards the spiritual intelligence quotient (SQ). The concept of SQ combines and integrates the psychological, biological, intellectual, religious, and spiritual aspects together to explain the spiritual intelligence. Spiritual intelligence quotient (SQ) contains two important terms of “ability” and “spirituality”. The aim of this study was to search, identity, and define the equivalents and ratifications of spiritual intelligence in the Quran and Islamic narrative texts. Using documentation and content analysis method, the Quran versus, and Islamic narrative texts indicated that the concept of spiritual intelligence quotient can be find in the Quran and the Islamic texts by various words, phrases, predicates.The results of this study showed that concepts including sacred or holiness wisdom, light wisdom, tactfulness, sagacity can be explained as spiritual intelligence.