بن مايه هاي رومي حقوق عمومي

The Roman Foundations of Public Law

حقوق عمومي به عنوان شاخه اي از حقوق كه ناظر بر امر عمومي - در تقابل با امر خصوصي- است، باوجود تمام كاستي ها و شكل ابتدايي خود، در روم باستان به وجود آمده و تاثير ژرفي بر تاريخ حقوق اروپا گذاشته است. در گام اول مفاهيم بنيادين حقوق روم همچون امپريوم و جوريسديكتيو و رويكرد آن به رابطه قدرت و قانون، زمينه ساز ايجاد مفهوم حاكميت به مثابه انحصار در وضع و دگرگون كردن و نسخ قانون و ايجاد دولت مقتدر در اروپا شد. سپس در گام دوم طرفداران استبداد سنتي و مدرن را به تيغي بران مجهز كرد تا بر اساس آن تمامي رقيبان دولت هاي نوبنياد اروپايي را از صحنه قدرت خارج و مخالفان نوين خود را تهديد كنند و در گام سوم اين مشروطه گرايان و جمهوري خواهان بودند كه اين سلاح را از دست رقباي خود ربوده، آن را با توسل به اصول حقوق خصوصي و حقوق تجارت رومو بازبيني مفاهيم قبلي در پرتو نيازهاي نوين زمانه خود كارآمدتر كرده و عليه رقيبان خود به كار بردند. درنهايت از دل اين نزاع هاي انتزاعي حقوقي بود كه مفهوم مدرن دولت و نمايندگي به وجود آمد و حقوق روم نيز، با تمامي انعطاف خود، اثري ماندگار يعني بيان منازعات با زبان حقوق را برجاي گذاشت. هدف اين مقاله نشان دادن تاثير عميق حقوق روم بر پيدايش بنيان هاي حقوق عمومي مدرن است.

Public law as a discipline of legal science which considers public matters –in confront with private matter, is established in ancient Rome and influenced deeply the European history. In the first step, its basic concepts, such as Imperium and Jurisdictio, and its outlook toward the relation of power and law, gave way to the concept of sovereignty as a monopoly of approving, changing and abolishing of statutes. It leads to the establishment of authoritative governments. In the second step, it provides the proponents of absolutism with legal arguments against their traditional and new rivals. At the end, it were the constitutionalists who promote Roman law with some principle of roman private and corporate law and reinterpretation of old concepts in shadow of new needs of era to apply them against their oponents. Finally, these disputes resulted in our understanding of modern state and representation and Roman law, despite to its flexibility, leaved its lasting impression, i. e. formulation of political conflicts in the legal language.