نگاهي انتقادي به كلك خيال‌انگيز (داستان سنتي فارسي در دام فانتزي روايت‌شناسي)

A Critical View to Kelk-e Khiyal-Angiz (Persian traditional stories in trap of fantasy of narratology)

كلك خيال ­انگيز، نوشتۀ ابوالفضل حري، به موضوعاتي چون «نظريۀ انواع ادبي»، «فانتزي و فانتاستيك»، «شگرف در روان‌كاوي و ادبيات»، «رويكرد ساختاري به وهم‌ناك»، و «بوطيقاي ادبيات وهم‌ناك، معجزات، و كرامات در عمل» مي­پردازد. پيكرۀ تحليلي كتاب شامل فرج بعد از شدت، هفت پيكر، هزارويك شب، عجايب‌نامه­ ها، و داستان‌هاي سورۀ كهف مي­شود. رويكرد اصلي مؤلف نيز روش تزوتان تودوروف در كتاب فانتاستيك (رويكردي ساختاري به‌گونه­ اي ادبي) است. در نگاهي كلي و ارزيابانه مي­توان انتقادات بسياري را برشمرد: كاربست نظريۀ فرنگي بر پيكرۀ داستان سنتي فارسي كارآمد و مفيد به‌نظر نمي ­رسد؛ حدود گونه­هاي مختلف به‌درستي تعريف و تدقيق نشده ­اند؛ در انتخاب پيكره ملاحظۀ ويژه­اي صورت نگرفته است؛ در تحليل داستان‌ها اشكالاتي ديده مي­شود و برخي نمونه ­ها و مثال‌ها چندان منطبق بر مقتضيات رويكرد نويسنده نيست؛ تعداد اندكي از معادل‌هاي زباني نادرست­اند؛ گاه مشكلات ويرايشي و چاپي ساده‌اي ديده مي­شود؛ حشو و تكرار و اطناب ممل مخل خوانش است؛ نتيجه­ گيري‌هاي كلي و بديهي در كتاب فراوان­ اند؛ در نظام ارجاعي و منابع كتاب، اشتباهاتي وجود دارد؛ و ازهمه‌مهم‌تر، گاه ترجمه جاي تأليف را گرفته است.

Chapters of Kelk-e Khiyal-Angiz (Ney Publication: 2014) by AbolfazlHorri are devoted to “theory of literary genres”, “fantasy and fantastic”, “uncanny in psychology and literature”, “structural approach to fantastic” and “poetics of fantastic literature, miracles and marvels in practice”. Examples of critical data includeFaraj-e Ba’dazSheddat, Haft Peykar, Arabian Nights, ‘jayeb-name and stories of Sūrat al-Kahf. Main approach of author is TzvetanTodorov approach in The Fantastic: A Structural Approach to a Literary Genre. In a general evaluation, the book has some problems: using western theory on Persian traditional stories without any modification is not such useful;Borders of different genres have not been specified; Selected cases have been chosen unreasonable; Some problems have been seen in story analysis and some examples aren’t in accordance with the approach; A few terms have been translated wrong;sometimes, there are some simple editing problems; Redundancy, circumlocution and repeating make reading difficult; General and obvious results are more than is needed; Referential system and bibliography have some problems; and above all, sometimes translated texts have been used instead of writing.